"Allah doğmamış ve doğrulmamıştır, varlığı kendindendir." deniyor. Varlığının kendinden olması ne demektir; Risale gözlüğü ile bakar mısınız?

Cevap

Değerli Kardeşimiz;

Vacip varlık, ezeli ve ebedidir; varlığı kendinden olup hiçbir varlığa dayanmaz. Varlıklar içinde en sağlam ve en mükemmel varlıktır. Bütün eksik ve kusurlardan münezzehtir. Fanilik, dağılmaklık, bileşenlik, eskime, zayıflık, zaman ve mekan kayıtlarına mahkumiyet, inhisar, hacim ve yer kaplama gibi, mümkün varlık sıfatlarının hepsinden münezzeh ve mukaddestir.

Varlığının kendinden olması demek, varlığını bir başkasından veya bir sebepten almaması demektir . Varlığı kendinden olmayıp, bir sebebe ya da başka bir varlığa dayansa zaten İlah olma vasfını kaybeder.

Bu mesele ile ilgili delillere madde madde işaret edelim.

1. Teselsül, bir şeyin zincirleme olarak sonsuza kadar ilerleyip gitmesi demektir. Yani her varlık kendisinden bir önceki varlığın malülü (sonucu), kendinden sonra gelecek varlığın da illeti (sebebi) olmasıdır. Bu fikir bütün düşünce ekollerince reddedilmiştir. Zira hiçbir varlık sonsuza dek uzayıp gitmez, bir başlangıcı olması gereklidir. Bu başlangıcı var edecek sebebin ise başka bir sebebe muhtaç olmayan, varlığı ezeli ve ebedi olan vacibü'l-vücut olması lazımdır. Yoksa o da başka bir sebebe muhtaç olursa, muhtaç olduğu sebep de başka bir sebebe muhtaç olur, bu ilanihaye uzayıp gider. Böylece varlıklar hiçbir zaman var olamazlar.

2. Mümkün mümküne illet olamaz. Yani varlık sahasına çıkmamış bir şey, nasıl olur da başka bir varlığın ortaya çıkmasına sebep olabilir. Kendi yokken, başkasını nasıl var edebilir. Öyle ise varlığı daimi ve ezeli olan bir Zatın olması zaruridir. Yani mümkün olan varlıkların vücuda çıkması için, varlığı kendinden olan ezeli bir varlık bulunması gerekir. Ezeliyet ise varlığı müstakil ve bağımsız yapar, bir başka şeye muhtaç etmez.

3. Mümkün olan bir şeyin, yani var ve yok olması dengede duran bir şeyin bu dengesini bozacak, bir tercih yapacak Zata ihtiyaç var. Bu Zatta mümkün cinsinden olmaması gereklidir. Zira mümkün mümküne sebep olamaz. O zaman varlığı ezeli olan bir Zatın lüzumu aklen vaciptir.

4. Yaratıcı, yaratılmaya konu ve mahal oluyorsa, o zaten yaratıcı olamaz. Yaratıcının yukarıdaki delillerin gereğince yaratılmamış ezeli ve ebedi olması gereklidir. Yoksa yaratıcı olamaz.

5. Ezeli ve ebedi bir Zat zaten ikinci bir yaratıcıya imkan bırakmıyor. Onun zatı ezeli ve ebedi olmasından, bir boşluk bir ihtimal bırakmıyor ki, oradan girip ikinci bir yaratıcı meydana çıksın.

Mesela, temsilde hata olmasın, bir odayı tamamen eşya ile doldursan, ikinci bir oda hacmindeki eşya artık oraya giremez. Zira birinci eşya orayı zapt etmiştir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü

Bu içeriği faydalı buldunuz mu?

Yorumlar

boybay
Mesela ateşin yakması için herhangi birşey yapmıyoruz. Yakıcılığı ateş olmasından geliyor veya annenin şefkati herhangi bir ilaç veya ameliyatla oluşmuyor. şefkati anneliğinden geliyor. Allahın da varlığı için sonradan bir işlem, bir var etme gerekmiyor. varlığı yaratıcılığından geliyor.
Yorum yapmak için Giriş Yapın ya da Üye olun.
everesturkey
Kendi kendinin nedeni olan birşey mutlaka olmalı ki "şey"ler olmuş olsun ancak doğanın kendi kendinin nedeni olmadığının ıspatı nedir? Kendi kendinin nedeni olan ezeli varlığa "Allah" demek ne kadar kabul edilebilirse, ona "doğa,uzay,sonsuzluk" demekte o kadar kabul edilebilir. Yani sizin "ezeli" olana neyi koyduğunuz öznel bir seçimdir. Belki de ezeli olan evrenin kendisidir,sonsuzluktur.
Yorum yapmak için Giriş Yapın ya da Üye olun.
Editor (Muaz)
Varlığı kendinden olmak ile kendi kendinin nedeni olmak arasında çok fark var. Kendi kendinin nedeni olmak için kendinin önce bir var olması gerekiyor. İşte devir ve teselsül delili burada devreye giriyor. Kendi yokken kendine nasıl neden olabilir ki. Kendi varsa var eden ama başkasına muhtaç olmayan başka bir neden aramak gerekecek. Oysa evren denilen şey hadistir ve bunun trilyonlarca emaresi bulunuyor. Akıl ve mantık ne kadar derine de dalsa varlığı ezeli olan bir varlığı kabul etmek durumundadır.
Yorum yapmak için Giriş Yapın ya da Üye olun.

BENZER SORULAR

Yükleniyor...