Allah'ın tenzihi sıfatı olan vücud, Allah'ın zatıdır demek ya da zatı olduğunu düşünmek doğru mudur? Risalelerde bu konuda bir açıklama var mıdır?

Değerli Kardeşimiz;

Zati sıfatlara, Allah’ın tenzihi ve selbi sıfatlarına denir.

Bunlar vücûd, kıdem, beka, muhâlefetün lil-havâdis, kıyâm bi-nefsihî, vahdâniyetdir. Bu sıfatlar, Allah hakkında câiz olmayan mâna ve halleri bertaraf etmek için tedbir amaçlı konulmuş vasıflardır. Bu tenzihi sıfatlar iş ve icraat yapmazlar, onun için Allah’ın zât-ı akdesinin aynı kabul edilmişlerdir. Yani bu sıfatlar Allah’ın zâtının aynısıdır, başka bir mâna ve gayrılık ifâde etmezler.

Mesela; vücûd sıfatı Allah’ın zâtının varlığını ifâde eden bir sıfattır. Zıt mana olan âdemi, yani yokluğu bertaraf eder. Kıdem, başlangıçtan münezzeh olmasını gösterir. Bekâ ise, sonu olmamayı ifâde eder. Bu sıfatlar mevcut ve fâil değillerdir, bir kudret, bir irâde gibi varlıkları ve tasarrufları yoktur.

Kıyam bi nefsihi, Allah’ın varlığının kendinden olmasını ifade eden bir sıfattır. Yani Allah varlığını bir başka varlıktan almış değildir. O ne doğurdu, ne de doğuruldu, onun varlığı ezeli olarak vardı demektir.

Özet olarak, Allah’ın tenzihi sıfatları Allah’ın zat-ı akdesine ayn olan sıfatlardır ve bu yüzden vücut sıfatına Allah’ın zat-ı akdesi demekte bir mahzur yoktur.

Üstad Hazretleri selbi sıfatların Allah’ın Zatına ayn olduğunu şöyle ifade ediyor:

"İkincisi: Cenâb-ı Hakkın ismi, Zât-ı Akdesine ayn olduğu cihetle, Lâfza-i Celâl, sıfât-ı ayniyeye işarettir. اَلرَّحِيمِ de, fiilî olan sıfât-ı gayriyeye îmadır. اَلرَّحْمٰنِ dahi, ne ayn ne gayr olan sıfât-ı seb’aya remizdir."(1)

(1) bk. İşârâtü'l-İ'câz, Fatiha Suresi Tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü