اَنْعَمْتَ fiil, مَغْضُوبِ ism-i mef’ul, ضَالِّينَ ism-i fail olarak zikirlerinde ve keza, üçüncü fırkanın sıfatını ve ikinci fırkanın sıfatına terettüp eden âkıbetini ve birinci fırkanın ünvan-ı sıfatını aynen zikretmekte ne gibi bir hikmet vardır?

Değerli Kardeşimiz;

"اَنْعَمْتَ fiil, مَغْضُوبِ ism-i mef’ul, ضَالِّينَ ism-i fail olarak zikirlerinde ve keza, üçüncü fırkanın sıfatını ve ikinci fırkanın sıfatına terettüp eden âkıbetini ve birinci fırkanın ünvan-ı sıfatını aynen zikretmekte ne gibi bir hikmet vardır?"(1)

El-cevap: Birinci fırka için nimet ünvanını seçti, çünkü nimet bir lezzettir, nefis ona meyleder. Mazi fiili olarak getirdi, çünkü verdiğini geri almamak Kerim-i mutlakın şanıdır.

Keza, Mün’imin âdetini ortaya koyarak matluba vesileye bir remizdir. Sanki şöyle diyor: “Ya Rabbi, in’am senin şanındandır, daha önce in’amda bulunmuştun, beni de nimetine mazhar eyle."

( غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ ) "Gadap edilenlerin yoluna değil."

Bundan murat, gadab kuvvelerinin tecavüzüyle haddi aşıp zulmeden, ilahi hükümleri terk ile fıska düşen kimselerdir, Yahudilerin inadı gibi…

Fısk ve zulmün kendisinde menhus bir lezzet, habis bir izzet bulunduğundan, nefis ondan nefret etmez. Bundan dolayı Kur’an, onun her nefsi nefret ettiren akıbetini zikretti, o da Allah’ın gadabının nüzuludür. Devam özelliği olan ismi seçti, çünkü isyan ve şer ancak tövbe ve af ile kesilmediği zaman bir zehir olur.

(وَلاَ الضَّالِّينَ ) "Dalalette olanların yoluna da."

Bundan murat, vehim ve hevanın akıl ve vicdana galebesi sebebiyle hak yoldan sapıp batıl inançla yoldan çıkan kimselerdir; Hristiyanların safsataları gibi…

Kur’an bunların sıfatlarını seçti. Çünkü dalaletin kendisi, nefsi nefret ettiren bir elemdir ve her ne kadar neticeyi görmese de ruh ondan çekinir.

Keza Kur’an, isim olarak zikretti, çünkü dalalet, kesilmediği sürece dalalettir.

(1) bk. İşaratü'l-İ'caz, Fatiha Suresi Tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü