"Ancak o rahmetin şenindendir ki, firak-ı ebediyi hicran-ı layezaliye, hicran-ı layezaliyi firak-ı ebediye ve adem-i mutlakı da her ikisine musallat eder ki, o firakların, o hicranların kökleri ortadan kalksın." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Hicran-ı layezeli", sonsuz ayrılık. Ayrılıktan gelen sonu gelmez üzüntü demektir. "Firak-ı ebedi" ise ebedi, sonsuz ayrılık demektir.

İkisinin birbirine musallat olması ve birbirlerini yok etmesini şöyle bir örnek ile izah edebiliriz.

Mesela, su bana musallat olsa ne olur? Ben ıslanmış olurum. Deprem bize musallat olsa ne olur? Her taraf tahrip olur. Peki yokluk, bir adama musallat olsa ne olur? Adam yok olur.

Şimdi, bu soru ve cevaplardan yola çıkarak cümleyi izah edelim:

Ebedi hicranı ortaya, bir yere koyalım. Sonra ebedi ayrılığı / firakı getirip ona musallat edelim. Ebedi hicranın durumu ne olur? Ebedi hicran, ebedi ayrılığa uğrar. Yani insan ile ebedi hicran arasında ebedi bir ayrılık olur, ama yok olmaz.

Tersini yaptığımızda ise, bu kez ebedi ayrılık ebedi hicrana uğrar. En son olarak adem-i mutlak olan ebedi yokluğu ikisine musallat etsek ne olur? Cevap: İkisi de (EBEDİ AYRILIK VE EBEDİ HİCRAN) ebedi yok olur. Peki, yok yok olunca, ne olur? Cevap: Var olur.

Dolayısı ile ebedi yokluk değil, ebedi varlık olacaktır. Allah'ın rahmeti ve merhameti ebedi yokluğa müsaade etmeyecektir. Bazı rivayetlerde kıyametin kopmasından sonra, ölüm denen hakikat, bir koç şeklinde getirilip kesilecektir. Yani ölüm yok edilecektir. Ölümün yok edilmesi sonsuz yaşamak demektir. (bk. Buhari, Tefsir 19; Müslim, Cennet 40, 41)

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü