"Bast-ı zaman sırrıyla, çok seneler hükmünde olan birkaç dakikalık zaman-ı Miraç, bu hakikatin vücudunu ispat eder ve bilfiil vukuunu gösteriyor. Miracın birkaç saat müddeti,.." İzahı?

Değerli Kardeşimiz;

"Bu hakikate işareten, Leyle-i Kadir gibi bir tek gece, seksen küsur seneden ibaret olan bin ay hükmünde olduğunu, nass-ı Kur’ân gösteriyor. Hem bu hakikate işaret eden, ehl-i velâyet ve hakikat beyninde bir düstur-u muhakkak olan 'bast-ı zaman' sırrıyla, çok seneler hükmünde olan birkaç dakikalık zaman-ı Miraç, bu hakikatin vücudunu ispat eder ve bilfiil vukuunu gösteriyor. Miracın birkaç saat müddeti, binler seneler hükmünde vüs’ati ve ihatası ve uzunluğu vardır. Çünkü, o, Miraç yolunda bekà âlemine girdi. Bekà âleminin birkaç dakikası, şu dünyanın binler senesini tazammun etmiştir."(1)

"Bast-ı Zaman" kelime olarak zamanı ve kayıtlarını ortadan kaldırmak ve zamanı genişletmek anlamlarına geliyor. Istılahta ise, çok uzun bir zamanı pek kısa olarak görmek ve yaşamak demektir ya da ahiretteki zaman kavramından bir dakikanın dünyadaki zamandan senelere karşılık geldiği ifade ediliyor.

Mesela, Kur'an-ı Kerim'de beyan edilen "Ashab-ı Kehf" mağarada 309 sene kaldıkları hâlde, kendileri yarım gün veya bir gün kadar kaldıklarını söylemişlerdir. Bunun dışında bazı evliyalar bir dakika içinde Kur’an-ı Kerim’i hatmetmişler. Bir günde yapılacak işi bir saatte yapan veliler olmuştur.

Miraç mucizesi bu hususta verilecek en büyük ve güzel bir örnektir. Peygamber Efendimiz (asm) birkaç dakikada miraç hadisesini yaşayıp gelmiştir. Sıradan insanlar bu hâli rüya yolu ile yaşıyorlar. Bir iki dakikalık rüyada birkaç günlük hadiselerin görünmesi buna kati bir delildir.

Beka âlemi ahiret âlemi demek olup, orada zamanın şekli ve rengi dünyadaki gibi olmayacak demektir. Çünkü beka âleminin kendine özgü bir nizamı, kendine has kuralları bulunuyor. Dünya bu âlemin yanında gayet basit ve sönük kalıyor.

- Burada miraç için birkaç dakika ve birkaç saat deniliyor. İki ayrı süreden bahsediliyor. Sebebi nedir? Miraç ne kadar sürmüştür?

"... 'bast-ı zaman' sırrıyla, çok seneler hükmünde olan birkaç dakikalık zaman-ı Mi'rac, bu hakikatın vücudunu isbat eder ve bilfiil vukuunu gösteriyor...”(1)

Burada miraçtaki fiili durum bast-ı zaman için bir örnek bir delil olarak gösteriliyor. Yani miraçta bast-ı zaman (zamanın genişlemesi) kavramı bilfiil görülmüş deniliyor. Miracın tamamı hakkında net bir zaman belirtilmiyor. Ki hadislerde miracın zamanı dünya ölçüsünde çok kısa bir zaman olarak ifade ediliyor.

“Mi'racın birkaç saat müddeti, binler seneler hükmünde vüs'ati ve ihatası ve uzunluğu vardır.”(3)

Bu cümlede ise, miracın bir iki dakikası çok uzun zamanları karşılıyor ise, bir iki saati binler seneleri karşılar diye bir mukayese bir fikir egzersizi yapılıyor. Yoksa miraç bir iki saat sürmüş denilmiyor.

Kitabımız Kur'an-ı Kerim; Isra (ve Miraç) mucizesinin "geceleyin" olduğunu bildirmiş, Arap lisanının inceliklerine vakıf olan tefsir alimlerimiz de ilgili ayetteki "LEYLEN" lafzının, "gecenin bir bölümü içinde geçtiğine işaret ettiğini" beyan etmişlerdir. Yoksa: "Göz açıp yumuncaya kadar, bir an içinde olup bitti." dememişlerdir. Bazıları: "Gecenin az bir müddeti içinde" demiş, bazıları da: "Gecenin üç veya dört saati içinde" cereyan ettiğini söylemişlerdir.(2)

Dipnotlar:

(1) bk. Lem'alar, Üçüncü Lem'a.
(2) bk. Celaleyn Tefsin Haşiyesi el-Fütühatü'l-İlahiye, 2/600. Mısır, 1318. Mevakib Tefsiri, 1/470. Amire, 1286.
(3) bk. Lem'alar, Üçüncü Lem'a.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü