Bediüzzaman Said Nursi, Risale-i Nur'u Latince okuma hususunda ne demiştir? Osmanlıca bilenin Latince okuması doğru olur mu?

Değerli Kardeşimiz;

Harf inkılabı yüzünden insanların çoğunluğu Hatt-ı Kur’an’ı okuyamaz hale gelmiş ve Latince okumak ve yazmak umum-i belva şekline girmiştir.

Sözlükte belvâ “zahmet ve imtihan konusu olan şey” anlamındadır. Fıkıhta umûmü’l-belvâ, çokça karşılaşıldığı ve toplumda yaygınlaştığı için, mükelleflerin kaçınmasının hayli zor olduğu olay veya durumları ifade eder.

Terimin kapsamında yer alan hususları anlatmak üzere genel zaruret, halkın genel ihtiyacı gibi sözler de kullanılır. Belvâ ile zaruret arasında çok yakın bir ilgi vardır; bazan belvâ, bazen de zaruret fıkıhta aynı hükmün delili olarak gösterilir. Belvâ, yaygınlığından dolayı kendisinden kaçınma imkânı güçleşen ve ihtiyaçtan doğan bir çeşit zaruret şeklinde de görülebilir. Dolayısıyla umûmü’l-belvânın varlığının tesbitinde ihtiyaç veya zaruret hali, bu halin yaygınlığı ve çokça tekerrür etmesi aranır.

Üstadımız iman hizmetinin Hatt-ı Kur’an’ı koruma hizmetinden daha hayati bir öneme sahip olmasından dolayı Risale-i Nur'un Latince basılmasına ruhsat vermiştir.

Dinimiz kolaylık dinidir. Kur'an-ı Kerîm'de: "... Allah sizin için kolaylık ister, zorluk değil..." (Bakara, 2/185) buyurulur.

Hatt-ı Kur’an’ı çok iyi bilen birisinin Hatt-ı Kur’an’la yazılmış Risale-i Nur'u okuması daha yerinde daha faziletli olacaktır.

"1338’de Ankara’ya gittim. İslâm ordusunun Yunan’a galebesinden neşe alan ehl-i imanın kuvvetli efkârı içinde, gayet müthiş bir zındıka fikri, içine girmek ve bozmak ve zehirlendirmek için dessasane çalıştığını gördüm. Eyvah dedim, bu ejderha imanın erkânına ilişecek! O vakit, şu âyet-i kerîme bedahet derecesinde vücud ve vahdaniyeti ifham ettiği cihetle ondan istimdad edip, o zındıkanın başını dağıtacak derecede Kur’an-ı Hakîm’den alınan kuvvetli bir bürhanı, Arabî risalesinde yazdım. Ankara’da, Yeni Gün Matbaasında tabettirmiştim. Fakat maatteessüf Arabî bilen az ve ehemmiyetle bakanlar da nadir olmakla beraber, gayet muhtasar ve mücmel bir surette o kuvvetli bürhan tesirini göstermedi. Maatteessüf, o dinsizlik fikri hem inkişaf etti hem kuvvet buldu. Bilmecburiye, o bürhanı Türkçe olarak bir derece beyan edeceğim."(1)

Üstad Hazretlerinin Latin harflere müsaade eden beyanı şu şekildedir:

"HAŞİYE: Risale-i Nur'un bir vazifesi huruf-u Kur'âniyeyi muhafaza olduğundan yeni hurufa zaruret derecesinde inşaallah müsaade olur."(2)

"İkinci sebep: Risale-i Nur'un mühim bir vazifesi, âlem-i İslâmın ekseriyet-i mutlakasının yazısı ve hattı olan huruf-u Arabiyeyi muhafaza etmek olduğundan, tab' yoluyla işe girişilse, şimdi ekser halk yalnız yeni hurufu bildikleri için, en çok risaleleri yeni hurufla tab etmek lâzım gelecek. Bu ise, Risale-i Nur'un yeni hurufa bir fetvası olup şakirtleri de o kolay yazıyı tercih etmeye sebep olur. Onun için, şimdiye kadar pek çok müstehak ve lâyık iken, Risale-i Nur'a serbestiyet verilmemişti. Lillâhilhamd, şimdi hakikatlerinin kuvvetiyle serbestiyeti kazandı. Hattâ eski harfle tab' yasak iken, Âyetü'l-Kübrâ'yı bize teslim ettirip bir keramet-i ekber gösterdi."

"Biz şimdi gayet mühim ve herkese lâzım Meyve ile Hüccetü'l-Bâliğa'yı ikisi bir cilt olarak yeni hurufla tab etmek için Tahirî ile İstanbul'a gönderdim. Yalnız Meyve'nin Onuncu ve On Birinci Meselelerini vakit bulamayıp tashihsiz ona verdim. Şayet tab edilse, o iki meseleyi tam tashih edip ona gönderirsiniz."

"Hem o iki risale, dahilde, ya hariçte, âşikâre veya gizli, İstanbul'da veya dışarıda eski harflerle tab etmek lâzımdır."(3)

Bugün değil Osmanlıca eserleri, Latince kitapları bile yeni nesile okutmak çok zorlaşmıştır. Onlara "Osmanlıca oku" demek, git "Osmanlıca öğren" demektir. Bu ise kitap okumayı bütün bütün zorlaştırmak anlamına gelmektedir ki; teklif-i malayutak olur. Zaten Üstadımız da bu gerekçeler ile Latinceye müsaade etmiştir.

Okuyanlar yazanlara, yazanlar da okuyanlara dua etmeli! Yoksa hem gelen neslin kafası karışır, hem de aleyhimizdeki cereyanların ekmeğine yağ sürmüş oluruz.

Dipnotlar:

(1) bk. Lem'alar, Yirmi Üçüncü Lem'a.
(2) bk. Kastamonu Lahikası, 130. Mektup, Haşiye.
(3) bk. Emirdağ Lâhikası-I, 49. Mektup.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü