"Biri menfaatleri celp, diğeri mazarratları def etmek üzere terbiyenin iki esası vardır. 'Rezzak' mânâsına olan اَلرَّحْمٰنِ birinci esasa, 'Gaffar' mânâsını ifade eden اَلرَّحِيمِ de ikinci esasa işaretleri için birbiriyle bağlanmış." İzah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
"Biri menfaatleri celp, diğeri mazarratları def etmek üzere terbiyenin iki esası vardır. 'Rezzak' mânâsına olan اَلرَّحْمٰنِ birinci esasa, 'Gaffar' mânâsını ifade eden اَلرَّحِيمِ de ikinci esasa işaretleri için bir biriyle bağlanmıştır."(1)
Terbiyede ödül ve ceza kavramları vardır. Ödül, terbiye edilmek istenen hususa teşvik etmek için verilir ki, bu genelde menfaatlerin temin edilmesi ile olur. Mesela, cennet ve onun içindeki nimetler insana vaat edilir, ta ki insan iman ve ibadete motive olabilsin. Cennet ve içindeki rızıkların arkasında da Rezzak ve Kerim gibi isimler hükmeder.
Terbiyenin ikinci ayağı ise cezadır ki; genelde insanları kötülükten ve çirkinlikten uzak tutmak için vait edilir. Yani yanlışlıklardan dönülmediği takdirde cezanın verileceği hususunda ikazlar ve tehditler yapılır. Rahim ismi rahmetle her şeyi kuşatmakla birlikte, dilediği varlıklara çok özel ihsanı ve hususî rahmet tecellîsi olan Allah demektir ki; bu rahmetlerinden birisi de gufrandır, yani Allah’ın affedici ve bağışlayıcı olmasıdır ki; bunun arkasında da Gaffar ismi hükmeder.
İnsanlar ne kadar yanılıp hata etse de Allah af kapısını açık bırakmış, insanları bu cihetle de terbiye etmiştir. Yani terbiyede en önemli hususlardan birisi de; Allah’ın affedicilik özelliğidir, şayet Allah affedici olmasaydı, insanın ıslah ve terbiye olması mümkün ve kabil olmazdı.
(1) bk. İşârâtü'l-İ'câz, Fâtiha Sûresi.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü