"Birinci devri vahşet ve bedevîlik devri, ikinci devri memlûkiyet devri, üçüncü devri esir devri, dördüncüsü ecir devri, beşincisi mâlikiyet ve serbestiyet devridir." Bu tespitin Vehhabiler meselesiyle alâkası nedir?

Değerli Kardeşimiz;

İslam âleminin içindeki fikrî bir hareket, sadece İslam düşünce ikliminin tesirinde büyüyüp gelişmez. İster istemez insanlık düşünce iklimi de bu fikrî hareketten etkilenir. Nasıl ki bugün materyalist felsefe İslam âleminde derin tesirler yapmış ve halen de yapmaya devam ediyorsa, aynı şekilde, siyasî ve içtimaî inkılablar da İslam âlemini tesiri altına alabiliyor, gelişimini hızlandırıp besleyebiliyor. İnsanlık siyasî ve içtimaî inkılablar yaşarken, İslam âleminin bundan müteessir olmaması düşünülemez.

Vehhabilik cereyanının İslamî açıdan tarihî menşei ve geçirdiği safhalar olduğu gibi, dünya tarihi açısından insanlığın geçirdiği içtimaî ve siyasî inkılab ve gelişmelerin de tesirleri vardır.

İnsanlık başlangıçtan bu yana ana hatları ile beş devre geçirmiştir:

Birinci devri, vahşet ve bedevîlik devri,
İkinci devri, memlûkiyet devri,
Üçüncü devri, esir devri,
Dördüncüsü, ecir devri,
Beşincisi, mâlikiyet ve serbestiyet devridir.

İşte her bir devir bulunduğu asırdaki fikir veya fikir cereyanlarına müsbet ya da menfi olarak tesir etmiştir. İnsanlık düşünce safhaları ile İslam düşünce safhaları da birbirlerinden etkilenmişlerdir.

Üstad burada Vehhabilik cereyanının insanlığın geçirmiş olduğu düşünce ve içtimaî devirlerden de etkilendiğine işaret ediyor.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü