"Bismillah’ta dahi Ulûhiyete remiz var ve بِسْمِ deki ب nin takdimi, قُلْ ün besmelenin âhirinde mukadder olması hasr ve yalnız mânâsını ifade ettiğinden tevhide işaret ediyor." cümlesini açıklar mısınız?

Değerli Kardeşimiz;

"S - بِسْمِ اللهِ ve اَلْحَمْدُ ِللهِ gibi âyetlerde makasıd-ı erbaaya işaretler var mıdır?"

"C - Evet, قُلْ kelimesi, Kur’ân’ın çok yerlerinde mezkûr veya mukadderdir. Bu mezkûr ve mukadder olan قُلْ kelimelerine esas olmak üzere بِسْمِ اللهِ tan evvel قُلْ kelimesi mukadderdir. Yani, “Ya Muhammed! Bu cümleyi insanlara söyle ve tâlim et.” Demek besmelede İlâhî ve zımnî bir emir var. Binaenaleyh, şu mukadder olan قُلْ emri, risalet ve nübüvvete işarettir. Çünkü resul olmasaydı, tebliğ ve tâlime memur olmazdı. Kezalik, hasrı ifade eden câr ve mecrûrun takdimi, tevhide îmadır." (1)

“De ki” kelimesi cümlenin başında zımni ve mukadder olarak vardır. İşte müfessirler bu zımni ve mukadder ifadeyi eserlerinde açık ve somut bir şekilde yazıyorlar. Üstad Hazretleri de aynı tarzı yukardaki ifadelerinde kullanıyor.

Allah her ayet ve kelamında zımni ve mukadder olarak Peygamber Efendimize (asm) hitap ve beyanda bulunmaktadır. Bu yüzden Peygamber Efendimiz (asm)'in ismi Kur’an da az geçmektedir.

“Be”: Kelime başına getirilerek, Türkçedeki: "de, da, den, dan, ile, için" mânalarında kullanılır. "Rahman ve Rahim olan Allah’ın adı ile..." derken, “ile” kelimesi “be” ile temin ediliyor. Yani “Rahman ve Rahim olan Allah’ın adı ile de ki..." oluyor.

Yani takdiren ifade edilen “De ki” kelimesi bir emir kipi olup, Peygambere (asm), emri sadece Allah’ın verebileceği ifade ediliyor ki, bu halis bir tevhittir.

Besmelenin başında ki “Be” harfi su gibi akıp bütün ayet ve kelimelerin başında, “senin yardım ve bereketinle” manasını zımni olarak ifade ediyor. Buna sarf ilminde "mukadder" deniliyor. Yani dil ile ifade edilmese de, zihin o manayı takdir edip anlıyor demektir.

(1) bk. İşaratü'l-İ'caz, Fatiha Suresi Tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü