"Bu inkılâpların herbirisi, evvelkisine nisbeten daha mükemmel ise de, lâyıkına göre mevattır, yani hayatsızdır." burayı nasıl anlamalıyız?

Değerli Kardeşimiz;

"İnsanın cesedini teşkil eden zerreler, âlemin zerratı içinde camid, dağınık bir şekilde iken, bakarsın ki, mahsus bir kanunla, muayyen bir nizamla intizam altına alınarak âlem-i anâsıra gönderilir. Âlem-i anâsırda sâkit, sâkin, gizli bir vaziyette iken, birden bire kafile kafile, muayyen bir düsturla, yevmî bir intizamla, bir kast ve hikmet altında âlem-i mevalide intikal eder. Âlem-i mevalidde de, sükût içinde iken, birdenbire acip, garip bir tarzla nutfeye inkılâp eder. Sonra müteselsil inkılâplarla alaka olur, sonra mudga olur, sonra et, kemik olur. Bu inkılâpların herbirisi, evvelkisine nisbeten daha mükemmel ise de, lâyıkına göre mevattır, yani hayatsızdır."(1)

Bu meseleye iki açıdan bakabiliriz:

Birincisi; hayatın kemal mertebeleri arasında bir nispet yapılıyor. Nutfe bir önceki halden daha kamil bir hayat mertebesinde iken alaka da nutfeden, mudga da alakadan daha kamildir vs... İşte her mertebe bir üstüne göre nispi olarak ölü ve hayatsız gibi oluyor ki, bu da ölümden sonra haşirin mümkün ve vaki olduğunu gösteriyor.

İkincisi; en son hal hayattır, ondan öncekiler tamamı ile mevattır. Dolayısı ile bir çok ölüden bir tek diri çıkarılıyor ki bu da harika bir haşir mucizesidir denilebilir.

(1) bk. İşârâtü'l-İ'câz, Bakara Suresi, 28. Ayet Tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü