Cenab-ı Hak bize her şeyden yakın, biz O'ndan nihayetsiz uzağız. O'ndan nihayetsiz uzak olmak, O'na mekan isnadı olmuyor mu? Güneşin bizden uzaklığının mekan itibariyle uzaklık olması gibi...

Değerli Kardeşimiz;

Soyut ve anlaşılması zor olan, ince ve latif konuları akla yaklaştırmak için, somut ve anlaşılması kolay olan, kesif örnek ve temsiller getirmek, ilmi bir kaidedir. Risale-i Nur, anlaşılması çok zor olan latif ve soyut hakikatleri, ekseri olarak teşbih ve temsil dürbünü ile akla yaklaştırıyor.

Getirilen temsil ve teşbihlerin her manasını ve her köşesini hakikate tatbik etmek doğru olmaz. Teşbih ve temsil, anlamak için sadece bir araç, bir vasıtadır. Üstad'ın, Allah ile mahlukatı arasındaki ilişkiyi ve iletişimi ifade etmek için getirdiği güneş temsili, sadece bir akla yaklaştırma işlemidir. Yoksa getirilen bu temsilin her tarafını ve her köşesini hakikate tatbik etmek doğru değildir.

Allah’ın bize her şeyden yakın olması isim ve sıfatları iledir. Yani; Allah’ın isim ve sıfatları kainatta her şeyin içine ve özüne tecelli noktasından nüfuz etmiştir, yani en ince ayrıntısına kadar girmiştir. Hiçbir şey onun isim ve sıfatlarının kapsamının ve dairesinin dışında olmaz. Allah, isim ve sıfatlar noktasından her şeye vakıf ve muttalidir.

Allah’ın her şeyden nihayetsiz uzak olması ise Zatı itibari iledir. Yani; Allah Zatı itibari ile yarattığı mahlukattan hiçbirisine, hiçbir yönden benzemez ve onlarla teması mümkün değildir. Buradaki nihayetsiz uzak tabiri; tenzih ve takdis anlamındadır. Yani; Allah’ın Zatının bir eşi, bir benzeri, bir şeriki, bir mekanı, bir zamanı, bir uzaklık ve yakınlığı, bir zıddının olmaması anlamındadır. Yoksa uzak tabiri, bir mekana uzaklık anlamında değildir. Yani, Allah bir mekanda, ama insanlar bu mekana çok uzakta olduğu için ulaşamazlar anlamında değildir, Üstad nihayetsiz uzak tabirini bu anlamda kullanmıyor.

"Şüphesiz Rabbiniz O Allah’tır ki gökleri ve yeri altı günde yarattı, sonra arşa istivâ etti." (A’raf, 7/54)

Nasıl bu ayette arşa oturmak tabiri, bir yere oturmak anlamında değil, bir yerin hüküm ve idaresini elinde tutuyor, anlamında kullanılmış ise; Üstad'ın nihayetsiz uzak tabiri de tenzih ve takdis anlamındadır, yoksa bir mekan uzaklığı anlamında değildir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü