"Çünkü zerre gibi bir câmid, arı gibi küçük bir hayvan, Kitab-ı Mübînin mühim ve ince meseleleri olan nizam ve mizanı bilmez." İzah eder misiniz, arının kitab-ı mübini okuması nasıl oluyor?

Değerli Kardeşimiz;

"İkincisi: Her bir şey, nizam-ı âlemi teşkil eden düsturlara ve muvazene-i mevcudatı idame eden kanunlara tatbik-i hareket etmekle, o Alîm-i Kadîre şehadet eder. Çünkü zerre gibi bir câmid, arı gibi küçük bir hayvan, Kitab-ı Mübînin mühim ve ince meseleleri olan nizam ve mizanı bilmez. Câmid bir zerre, arı gibi küçük bir hayvan nerede? Semâvat tabakalarını bir defter sayfası gibi açıp, kapayıp toplayan Zât-ı Zülcelâlin elindeki Kitab-ı Mübînin mühim, ince meselelerini okumak nerede? Eğer sen divanelik edip zerrede o kitabın ince hurufâtını okuyacak kadar bir göz bulunduğunu tevehhüm etsen, o vakit o zerrenin şehadetini redde çalışabilirsin!"(1)

Mesela, arı bal yapma yolunda bir adım atarken, kâinattaki umumî nizama riayet etmek mevcuriyetindedir. Aksi halde, balı yapamaz. Bütün fenler kâinattaki nizam ve intizamın üzerine, intizam ise İlâhî kanunlar üzerine bina olmuştur. Bu kanunların devamlılığı da intizamın devamına sebeptir. İntizam, şu kâinattaki bütün hikmet, fayda ve nimetlerin temelidir.

Ya denilecek ki, "Arı kâinattaki bütün nizamı ve kanunları biliyor, görüyor ve ona göre hareket ediyor ya da kaderin ona çizmiş olduğu yol haritasına göre hareket ediyor, yani arıya ne yapacağını ve nasıl adım atacağını Allah vahyediyor."

Birinci şık imkânsızdır ama kaderin arıya yol haritası çizmesi ve Allah’ın ona ilham etmesi, gayet makuldür. Nitekim bir ayette mealen şöyle buyurulur:

"Rabbin bal arısına şöyle vahyetti: 'Dağlardan, ağaçlardan ve insanların kurdukları çardaklardan kendine göz göz ev (kovan) edin. Sonra da her türlü meyveden ye de Rabbinin sana yayılman için belirlediği yolları tut!' Onların karınlarından renkleri çeşit çeşit bir şerbet çıkar ki, onda insanlara şifa vardır. Elbette düşünen kimseler için bunda alacak ibret vardır."(Nahl, 16/68, 69)

(1) bk. Lem'alar, On Yedinci Lem'a,

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü