"Evet, şeytanlar, güya enenin gaga ve pençesiyle dinsiz feylesoflarının akıllarını havaya kaldırıp dalalet derelerine atıp dağıtmıştır." Burayı nasıl anlamalıyız; temsildeki "gaga" ve "pençe"den maksat nedir?

Değerli Kardeşimiz;

İnsanı uluhiyet davasına götüren temel şey, enenin şerli yüzünün inkişaf ve inbisat etmesidir.

Ene hastalığını genel hatları ile dört kısma ayırabiliriz:

Enenin birinci derecesi, kişilerin emsallerine olan enaniyeti ki, bu kalbi bir marazdır ve ene ağacının tohum halidir. Bu halde iken tevhid ve zikir ile başı ezilmez ise, gelişir, en sonunda insanı yutacak bir şekle dönüşür.

Enenin ikinci derecesi, âlim ve evliyalara karşı enaniyet ki, bu manevi bir sapkınlıktır. Bu, ene ağacının fidanlaşma dönemidir. Bundan sonraki merhaleler küfür hattına yaklaşmaktır. Ekser hodkâm ve mağrur dalalet imamları bunun mahsulleridir. Mutezile imamlarının birçoğu buna misal verilebilir.

Enenin üçüncü derecesi ise, peygamberlere karşı olan enaniyettir ki, bu küfürdür. Çekirdek olan enenin ağaç olmuş şeklidir. Ebu Cehil'in Peygamber Efendimize (asm) olan enaniyeti buna misal olarak verilebilir.

Enenin dördüncü ve en son ve en dehşetli derecesi ise Allah’a karşı olan enaniyettir. Firavun'un enaniyeti buna misaldir. Bu merhalede artık ene ağaç şekline gelip, insanı bel’ etmiş (yutmuş) ve bütün aza ve cihazları ene şekline dönüşmüştür. İnsan bu merhalede -haşa- kendini ilah olarak görmeye başlar.

"Evet şeytanlar, güya enenin gaga ve pençesiyle dinsiz feylesoflarının akıllarını havaya kaldırıp dalalet derelerine atıp dağıtmıştır." (Sözler, Otuzuncu Söz, Birinci Maksat) cümlesi, enenin yanlış kullanılmasının temelinde aklı yanlış kullanmanın yattığını, bunun ise şeytana uymanın bir neticesi olduğunu veciz bir şekilde beyan etmiş oluyor.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü