"Fakat nebatatın gidişatlarından hissolunuyor ki, onların vezaif-i telkih ve tevlidde ve meyvelerin terbiyesinde bir çeşit telezzüzatları var; fakat hiç teellümata mazhar değiller." İzah eder misiniz, bitkiler de acı çekiyor mu?

Değerli Kardeşimiz;

“Bir çeşit telezzüzatları var” ifadesi, bitkiler üzerinde yapılmış bir deneyi hatırlatıyor. Bütün şartları aynı olan bir ortamda, şefkatle bakılan çiçeğin, şefkat gösterilmeyen çiçekten daha fazla geliştiği tesbit edilmiştir.

Bütün eşya gibi bitkiler de yok olmuyorlar, farklı boyutlarda bekaya mazhar oluyorlar.

Eşya ve mevcudatın var edilme gayesi, Allah’ın isim ve sıfatlarına ayna ve mazhar olmaktır. Eşya bu gayesini tamamladıktan sonra, yokluk kuyusuna atılıp unutulmuyor; Üstadımız’ın ifadesiyle; “Daire-i kudretten, daire-i ilme geçiyorlar.” Allah’ın ilminde varlıklarını devam ettiriyorlar.

Mesela, bir çiçeğin teşekkülü için, bütün kâinat çarkları döner, güneş, su, toprak, hava gibi küllî unsurlar, o çiçeğe hizmet eder. Âdeta bütün mahlûkat o çiçeğin büyümesi için etrafında pervane gibi döner. Yani bu açıdan bakarsak, o çiçek çok büyük masraflardan ve büyük hizmetlerden sonra hasıl olur.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü