Hem hakikat ve hem de hikmet nokta-i nazarından, semavatın dahi zişuur sekenelerinin olacağı ifade ediliyor, açıklar mısınız? Melâike ve ruhaniyat için “semavatın sekeneleri” tabiri kullanılıyor. Bu nevi mahlukat zeminde veya semavatın dışında yok mu?
Değerli Kardeşimiz;
Bahse konu olan cümle aynen şöyle:
“Hakikat katiyyen iktiza eder ve hikmet yakinen ister ki; zemin gibi, semavatın dahi sekeneleri bulunsun ve zişuur sekeneleri olsun ve o sekeneler, o semavata münasib bulunsun.”(1)
Hak ve hakikat kelimeleri birbirine yakın mana taşırlar. Hakikatin zıddı “yanlış, safsata”; hakkın zıddı ise “batıl”dır.
Hikmet; fayda, maslahat, gaye gibi manalara gelir; zıddı “abesiyet”tir.
Zeminin küçüklüğüyle birlikte canlılarla dolu olduğu hâlde, semanın sakinlerden hâli olduğunu düşünmek hakikat değildir, yanlış bir fikirdir ve batıl bir inançtır.
Yine, Cenab-ı Hakk’ın toprağı ve suyu canlılarla kaynaştırırken ışıktan, havadan, elektrikten ve sair latif maddelerden canlı yaratmaması düşünülemez. Böyle bir hâl, onun nihayetsiz hikmetine zıttır.
Sualin ikinci şıkkına gelince: “Semavatın sekeneleri” tabiriyle semanın sakinlerden boş ve hâli olmadığı, yıldızların ve diğer gök cisimlerinin de Üstad'ın ifadesiyle, “birer hane-i devvar, birer gemi-yi cebbar, birer tayyare”(2) hükmünde oldukları ders veriliyor. Zaten, melekler nurdan yaratıldıklarından, onların maddi hanelere ihtiyaçları olmadığı açıktır. Ancak o hanelerde vazife yaptıkları, onların tesbihatını temsil ettikleri için bu ifadeler kullanılmıştır.
Aynı hikmet yeryüzündeki bütün varlıklar için de geçerlidir ve yeryüzü de meleklerle âdeta kaynaşmaktadır. Bir yağmur tanesine bile müekkel melek olduğuna göre, yeryüzünde sayısız meleklerin bulunduğu kesinlikle anlaşılır.
Ayet-i kerimelerde bildirildiği gibi, her bir insan için onun günah ve sevaplarını yazan meleklerden başka onu izleyen, koruyan ve teftiş eden melekler de vardır.
Semavatın dışında da meleklerin olduğu katidir. Zira arşa müekkel melekler olduğu gibi, cennet ve cehennemde vazife yapan melekler de mevcuttur.
Dipnotlar:
1) bk. Sözler, Yirmi Dokuzuncu Söz.
2) bk. age., On Yedinci Söz'ün İkinci Makamı.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
