"Hem zeminin yüzündeki acip sanatlara bak: Anasırlar ne derece hikmetle tavzif edilmişler. Bir Kadir-i Hakîm'in emriyle zemin yüzündeki Rahman misafirlerine nasıl güzel bakıyorlar, hizmetlerine koşuyorlar..." Devamıyla izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Hem zeminin yüzündeki acib sanatlara bak! Anâsırlar, ne derece hikmetle tavzif edilmişler. Bir Kadîr-i Hakîm’in emriyle zemin yüzündeki Rahman misafirlerine nasıl güzel bakıyorlar, hizmetlerine koşuyorlar."

"Hem acib ve garib sanatlar içinde rengârenk acib hikmetli zemin yüzünün simasındaki bu nakışlı çizgilere bak! Nasıl sekenelerine enhar ve çayları, deniz ve ırmakları, dağ ve tepeleri, ayrı ayrı mahluklarına ve ibadına lâyık birer mesken ve vesait-i nakliye yapmış. Sonra yüz binler ecnas-ı nebatat ve enva-ı hayvanatıyla kemal-i hikmet ve intizam ile doldurup hayat vererek şenlendirmek, vakit be-vakit muntazaman mevt ile terhis ederek boşaltıp yine muntazaman بَعْثُ بَعْدَ الْمَوْتِ suretinde doldurmak; bir Kadîr-i Zülcelal’in ve bir Hakîm-i Zülkemal’in vücub-u vücuduna ve vahdetine yüz binler lisanlarla şehadet ederler." (Sözler, Otuz Üçüncü Söz, Yirmi İkinci Pencere)

İnsan ahsen-i takvimde yaratılmakla ve emanet-i kübrayı yüklenmekle arza halife olmuştur. İnsanla alakadar bütün varlıklar onun hizmetine verilmiştir.

Anasırlar yani elementler denilince onlardan mürekkeb olan bütün varlıklar anlaşılmakla birlikte hava, su, ziya ve toprak unsurları öncelikle hatırlanır. Zira her an bunların yardımlarıyla varlığımızı sürdürmekteyiz.

Bu derste nehirler ve dağlara bilhassa dikkat çekilmiştir.

Zeminimiz yüz binlerce bitki ve hayvan türleriyle âdeta kaynaşmakta, bunlarda tecelli eden ilahi isimlere ayinedarlık etmektedir. Hayat kanunuyla bu ayinedarlık vazifesine başlayan ve bir ömür boyu vazifesini aksatmadan yürüten bu varlıklar, ölüm kanunuyla hayat vazifesinden terhis edilirler ve yerlerine yeni canlılar vazife yaparlar. Böylece öldükten sonra dirilmenin milyonlarca misalini sergilerler.

Bu gelip giden varlıklar mahiyet olarak “mümkün” grubuna girerler. Onlarda tasarruf eden, onları hayata kavuşturan ve mevte mazhar eden Allah’ın varlığı ise “vacibdir.” Bu âlemler gelip gitmeleriyle,“bir Kadîr-i Zülcelâlin ve bir Hakîm-i Zülkemâlin vücub-u vücuduna ve vahdetine yüz binler lisanlarla şehadet ederler."

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü