"İnsan" ve "beşer" kavramlarını izah eder misiniz, aralarında fark var mı?

Değerli Kardeşimiz;

İnsan: Bu kelimenin aslı, lügat âlimlerince "ins"ten geldiği söylenir. Kamusta da kûfiun'a göre "nisyan" kelimesinden geldiği zikredilmektedir. Nisyan unutmak ve unutkanlık anlamındadır. İnsana akıl, şuur ve imân ile diğer canlılardan ayrı, Cenab-ı Hakk'ın en mükerrem yarattığı mahluku olup, Rabbanî ni'metleri unutkanlığı dolayısıyla "insan" denilmiş. Üstadımız bu hakikati Mesnevi-i Nuriye'de şöyle ortaya koyar; "İnsan nisyandan alındığı için, nisyana müptelâdır. Nisyanın en kötüsü de nefsin unutulmasıdır."

Ayetlerde “sorumluluk ve imtihan” söz konusu olduğunda yine “insan” kavramı devreye girmektedir:

“Biz emaneti; göklere, yere ve dağlara sunduk da onlar bunu yüklenmekten kaçındılar ve ondan korkup titrediler. Onu insan yüklendi. O da çok zalimleşti ve kendine hakim olamadı.” (Ahzâb, 33/72)

“Biz insanı, çok bileşenli döllenmiş yumurtadan yarattık. Yıpratıcı bir imtihandan geçireceğiz; o nedenle onu dinleyen ve gören bir varlık haline getirdik.” (İnsan, 76/2)

Beşer: Kelime olarak, insan derisinin dış yüzleri, anlamına geliyor. Terim olarak insan, Âdem, insanoğlu, ademoğlu gibi manalara geliyor. Bu yönden insan ile beşer arasında pek bir fark yok, küçük nüanslar vardır. Risale-i Nur'da her ikisi de sıklıkla kullanılmıştır.

Kur’an, insan türüyle ilgili fizyolojik yapısı bağlamında bir şey söyleyeceği zaman “beşer” kavramını tercih etmektedir. Mesela Yusuf’un (a.s) güzelliği karşısında ellerini kesen kadınlar onun bir “beşer” olamayacağını söylüyorlardı:

“Aziz’in karısı, kadınların dedikodularını duyunca onlara davetçi gönderdi; yaslanmaları için yastıklar hazırladı ve onlardan her birine bir bıçak verdi. (Kadınlar meyvelerini soyarken Yûsuf’a), “karşılarına çık!” dedi. Kadınlar Yûsuf’u görünce güzelliği karşısında şaşırıp kaldılar. Bu yüzden ellerini kestiler ve “Aman Allahım! Bu bir beşer değil, bu ancak seçkin bir melektir!” dediler.” (Yusuf, 12/31)

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü