"İşte derece-i kemâlât gayr-i mütenahî, onun ruhundaki istidat ve kabiliyet nihayetsiz, muhit-i enfüsî olan zâtından başka, ümmetinin âfâkından gelen esbâb-ı inkişaf hadsiz olduğundandır ki; Hakikat-i Muhammediye (a.s.m.) âlem-i imkânda en râsih..." İzah?
Değerli Kardeşimiz;
Peygamber Efendimiz (asm)'in nübüvvetini ispat eden deliller, enfüsi ve afaki olmak üzere iki türlüdür.
“İşte derece-i kemâlât gayr-i mütenahî, onun ruhundaki istidat ve kabiliyet nihayetsiz, muhit-i enfüsî olan zâtından başka,..”(1)
İfadesi, onun enfüsi delillerine bakıyor. Yani Peygamber Efendimiz (asm)'in zatına ait olan bütün kabiliyet ve vasıflar mucize derecesindedir ve onun hak bir peygamber olduğunun ispatıdır.
Onun siret ve sureti o denli mükemmel ki, bazen onun simasını gören birisi, mesela meşhur Yahudi alim Abdullah bin Selam "Bu simada yalan olmaz." deyip iman etmiş. Bütün bu deliller enfüsi deliller sınıfındandır. Evet, bu delil o kadar parlak ki, her hali nübüvvetine ayna olmuştur. Üstadımız bu cümlelerin geçtiği aynı eserde şöye diyor:
"Mu’cize-i Muhammedî, ayn-ı Muhammeddir (a.s.m.). Zât-ı Zülcelâl (Celle Celâlühü) ona demiş: وَاِنَّكَ لَعَلٰى خُلُقٍ عَظِيمٍ ["Hiç şüphesiz sen pek büyük bir ahlâk üzerindesin.” (Kalem, 68/4)] Bütün ümmet, hattâ düşmanları da dâhil olduğu halde icmâ etmişler ki, bütün ahlâk-ı haseneye câmidir. Nübüvvetten evvel ondaki ahlâk-ı hamîdenin kemâline tercüman olan 'Muhammedü’l-Emin' unvanıyla iştihar etmiştir."(2)
Bir de afaki deliller vardır ki; bu delilleri saymakla bitirmek mümkün değildir.
“Ümmetinin âfâkından gelen esbâb-ı inkişaf hadsiz olduğundandır ki; Hakikat-i Muhammediye (a.s.m.) âlem-i imkânda en râsih, en râcih hakikat olduğunu ehl-i keşf ittifak etmişlerdir.”(3)
Bu cümlede, ümmetin Hazreti Peygambere (asm) iman etmesi ve bu imanda inkişaf etmesi için, bu sayısız dış ve afaki deliller birer argümandır, denilmek isteniyor. Peygamber Efendimiz (asm)'in bine yakın hissi mucizesi ve Kur’an ve onun içindeki sayısız mucizeler, hep afaki deliller sınıfındandır.
Dipnotlar:
(1) bk. Şuâât, Marifetü'n-Nebi.
(2) bk. age.
(3) bk. age.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
