Kabir yerine, berzah kelimesinin kullanılması nedendir? Ayrıca, ahirette cehennem ve sakar belası ne manaya gelmektedir? “Zarara rızâsıyla girene merhamet edilmez ve lâyık değildir.” kaidesi herkes için geçerli midir?

Değerli Kardeşimiz;

“… Beş on senelik gençliğin gayr-i meşrû zevki için, dünyada çok seneler gam ve keder ve berzahta azab ve zarar ve âhirette cehennem ve sakar belâsını çeken adam, en acınacak bir halde olduğu halde, اَلرَّاضِى بِالضَّرَرِ لاَ يُنْظَرُ لَهُ sırrıyla hiç acınmaya müstehak olamaz. Çünkü 'Zarara rızâsıyla girene merhamet edilmez ve lâyık değildir.'"(1)

Berzah; “perde, iki şey arasındaki engel” demektir. Berzah; insanın kabre girmesiyle başlayan yeni bir hayatın, ayrı bir âlemin ismidir. Bu âlemin, toprağın altıyla fazla bir alâkası yoktur. Bedenleri çürüyüp dağılanlar, boğulduklarında balıklara yem olanlar, vahşi hayvanlarca öldürülenler yahut yakılıp kül haline getirilenler de berzah âlemine giderler. Ruhlar bu yeni âlemde, Allah Resulünün (asm.) haber verdiği üzere “ya cennet bahçelerinden bir bahçede” mahşere kadar safa sürerler yahut “cehennem çukurlarından bir çukurda”(1) kabir azabı görürler.

Sakar; cehennemin yedi tabakasından biridir. Bazı tasniflerde ikinci, bazılarında üçüncü veya dördüncü tabaka olarak geçer. Bu tabakaların her birinin azabı farklıdır. Hangi tabakada kimlerin azap göreceğine dair farklı açıklamalar yapılmıştır. En üst ve en hafif tabaka "cehennem"dir. Burada günahkâr Müslümanların ceza göreceği ifade edilmiştir. En alt ve en şiddetli tabaka ise “haviye” olup, burada münafık ve mürtedlerin azap göreceği kaydedilir.

Cehennemin Yedi Tabakası

1. Cehennem (derin kuyu). Azabı en hafif tabakadır.

2. Sair (çılgın ateş). Ateşi ve azabı şiddetlidir.

3. Sekar (kırmızı ateş). Bu daha şiddetlidir.

4. Cahim (yanan kızgın ateş).

5. Hutame (kalbleri saran ateşli kaygı).

6. Lazy’ (Lâzâ) (alevli ateş.)

7. Haviye (uçurum). Azabı en şiddetli tabakadır.

Cehennem yolunu kendi arzusuyla, bilerek ve severek seçen, ikazlara ve tebliğlere kulak asmayan, başkalarını da bu yanlış yola çekmeye çalışan kimseler hakkında “Zarara rızâsıyla girene merhamet edilmez ve lâyık değildir.”(2) buyurulmuştur. Cenâb-ı Hak, böyle kimselere merhamet etmediği gibi, cehennemdeki azap melekleri de merhamet etmezler, mü’minler de etmemelidirler.

Sualin metninde acımayla alâkalı iki ayrı ifade geçiyor: Birisi, “en acınacak halde olduğu halde”, diğeri “hiç acınmaya müstahak olmaz.”

Birinci grubun halleri acımayı ve imdad koşmayı gerektiriyor, ama zarara rıza ile girdikleri ve hallerinden memnun oldukları için sizi reddettiklerinde artık onlara merhamet edilmeyecektir.

Burada verilen temel mesaj, bu gibi kimselere ölçüsüz şefkat gösteren kimselerin, sonunda kadere itiraz tehlikesiyle karşı karşıya kalabileceklerini ikaz etmektir. “Allah’ın rahmetinden fazla rahmet edilmez.”(3) hakikatini gözden ırak tutmamak, bu gibi kimselere yersiz acımak yerine, yanlış yollara sapma tehlikesine maruz olanlara şefkat edip onların kurtulmaları için gayret göstermek en doğru, en isabetli ve en faydalı yoldur.

Dipnotlar:

(1) bk. Tirmizî, Kıyamet, 26.
(2) bk. Sözler, On Üçüncü Söz, İkinci Makam.
(3) bk. age., Lemeat.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü