"Kâinatın ve dolayısıyla insanların hilkatindeki hikmet ve gaye, وَماَخَلَقْتُ الْجِنَّ وَاْلاِنْسَ اِلاَّ لِيَعْبُدُونِ ferman-ı celilince, ibadettir. Hamd ise, ibadetin icmali bir sureti ve küçük bir nüshasıdır." İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

"Kâinatın ve dolayısıyla insanların hilkatindeki hikmet ve gaye,
وَماَخَلَقْتُ الْجِنَّ وَاْلاِنْسَ اِلاَّ لِيَعْبُدُونِ ferman-ı celilince, ibadettir. Hamd ise, ibadetin icmali bir sureti ve küçük bir nüshasıdır. اَلْحَمْدُ ِللّٰهِ’ın bu makamda zikri, hilkatin gayesini tasavvur etmeye işarettir." (İşaratü'l-İ'caz, Fatiha Suresi Tefsiri)

İnsan kâinatın özeti, ibadet insanın özü, hamd ve şükür de ibadetin özetidir. Yani kâinatın merkezinde insan, insanın merkezinde ibadet, ibadetin merkezinde de şükür bulunuyor.

Şükür olmadığında ya da Allah’tan başka sebeplere sarf edildiğinde kâinatın ve insanın anlamı kayboluyor, yaratılışın gaye ve hikmeti ortadan kalkmış oluyor.

Sadece peynir üretmek için kurulmuş büyük bir fabrikada peynir üretilmiyorsa, o fabrika kuruluş amacının dışına çıkmış gereksiz bir yığın hâline dönüşmüş demektir. Fabrikayı kuran sahibi ise bu fabrikayı kırıp dağıtması haktır.

Kâinat fabrikasının kuruluş amacı da ibadet ve ibadetin özeti olan şükürdür. İbadet ve şükrün en külliyetli nesnesi de insandır. Şayet insan ibadeti ve şükrü terk edip yaratılış amacının dışına çıkarsa, kâinat anlamsızlaşır ve dağıtılmasının ve kıyametinin fetvasını verdirir.

"Hâlık-ı Rahmân'ın, ibâdından istediği en mühim iş şükürdür. Furkan-ı Hakîmde gayet ehemmiyetle şükre davet eder..."

"Evet, Kur’ân-ı Hakîm, nasıl ki şükrü netice-i hilkat gösteriyor. Öyle de Kur’ân-ı kebîr olan şu kâinat dahi gösteriyor ki, netice-i hilkat-i âlemin en mühimi şükürdür. Çünkü kâinata dikkat edilse görünüyor ki, kâinatın teşkilatı şükrü intac edecek bir surette, her bir şey bir derece şükre bakıyor ve ona müteveccih oluyor. Güya şu şecere-i hilkatin en mühim meyvesi şükürdür. Ve şu kâinat fabrikasının çıkardığı mahsulatın en alası şükürdür." (Mektubat, Yirmi Sekizinci Mektup, Beşinci Risale olan Beşinci Mesele: Şükür Risalesi)

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü