"Kalbim maşukumun kemeri gibi hareket ve hışhış etmekte; onun kalbi ise onun bileziği gibi sükûn ve sükûttadır. Demek beli ince, bileği kalın olduğu gibi; kalbim müştak, onun kalbi müstağnidir." ifadesini açar mısınız?

Değerli Kardeşimiz;

كَأَنَّ قَلْبِى وُشَاحَاهَا اِذَا خَطَرَتْ * وَقَلْبَهَا قُلْبُهَا فِى الصَّمْتِ وَالْخَرَسِ

Yani, “Kalbim mâşukumun kemeri gibi hareket ve hışhış etmekte; onun kalbi ise onun bileziği gibi sükûn ve sükûttadır." Demek beli ince, bileği kalın olduğu gibi, kalbim müştak, onun kalbi müstağnîdir. Demek, hüsün ve aşkı ve istiğnayı ve iştiyakı bir taşla vurmuştur.(1)

“Kalbim maşukumun kemeri gibi hareket ve hışhış etmekte.” Bu ifadede kalbin sevdiği şeye olan aşk ve iştiyakını ifade ediyor. Nasıl belde olan kemer bedenin hareketine göre şekillenir, zira bedenin hareket merkezi beldir. Kemer, belin bir oyuncağı gibidir, ona tabidir. İnsanın kalbi de mahbubunun belindeki bir kemer gibidir, onun en küçük hareketi bile kalbi heyecana ve iştiyaka getirir, demektir.

“Onun kalbi ise onun bileziği gibi sükûn ve sükûttadır.” Mahbub, yani kalbin sevdiği şahıs, gayet sakin ve durağandır, yani sevenin o hareketli ve iştiyaklı hali sevilende yoktur. Sevilen, sevenin o çalkantılı aşk halinden masum ve müstağnidir.

Birisini çok seversin ve onun her hareketi sende müthiş heyecanlara yol açarken, sevdiğin kişide bu heyecanlı fırtınalar hiç olmaz; işte bu, sevilenin sevenden istiğnasıdır.

“Demek beli ince, bileği kalın olduğu gibi; kalbim müştak, onun kalbi müstağnidir.” Burada, beli ince tabiri ile sevdiği şeyin güzelliğine ve hüsnüne işaret ediyor. Bileği kalın ifadesi ise ona ulaşmanın ve sahip olmanın çok zor olduğuna gönderme yapıyor, yani erişilmesi zor bir sevgili diyor.

Devamındaki cümlede ise iştiyak ve istiğnayı tekrar teyit ediyor. Yani ben ona çok iştiyak içindeyim, ama o bana çok ilgisiz, diyor.

Görüldüğü gibi birkaç cümle ile kalbe ait çok haller tasvir edilerek telmih sanatı gösterilmiş.

(1) bk. Muhakemat, İkinci Makale (Unsuru'l-Belagat), Beşinci Mesele.

İlgili ders videosu için tıklayınız:
- Prof. Dr. Şadi Eren, Muhakemat Dersleri (29. Bölüm).

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü