"Kitab-ı Samedaniye" kavramını izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Samed; Allah’ın bir ismi olup, mana olarak "her şeyin kendisine muhtaç olduğu halde, kendisi hiç kimseye ve hiçbir şeye muhtaç olmayan Allah" demektir.

Kainatın ve insanın bu isme nispet edilip ayna olmasında ince bir nükte vardır, o da şudur:

Hiçbir şeye muhtaç olmamak manasında, kusursuzluk ve mutlak kemal manası vardır. Yani hiçbir şeye ve hiçbir kimseye muhtaç olmayan; ancak mükemmel ve kusursuz bir Zat olabilir.

Elbette bu ismin tecelli edeceği ve kendisini göstereceği aynanın mahiyeti de bundan nasibini alacaktır. Yani Samed isminin aynası; ancak kusursuz ve mükemmel bir Zat'a münasip bir vaziyette olabilir. Bu sebepledir ki kainatta sanat ve ayinedarlık noktasında, zerre kadar bir kusur ve noksanlık yoktur. Zira kusursuz bir Zat'ın aynası ve sanatı da ona göre kusursuz düşer.

İnsan mahiyetinin, Allah'ın bütün isim ve sıfatlarına kusursuz ve geniş bir şekilde ayine olması da, yani mahiyetinde her bir isim ve sıfatın manasını tam göstermesi ile de Samadiyetin tecellisini gösterir.

İnsan şu kainatın küçük bir modeli ve numunesi hükmünde yaratılmıştır, kainatta ne varsa insanda da o var; ama kainat büyük ve umumi bir ayna, insan ise küçük ve hususi bir ayna olarak yaratılmıştır. Kainat Allah'ın isimlerine dev bir aynadır, insan ise o dev aynanın küçültülmüş, ama tüm hususiyetlerini ihtiva eden küçük bir aynasıdır.

Özet olarak; kitab-ı samedaniyeyi; Allah’ı bize tarif eden kusursuz bir sanat ve ayna şeklinde tanımlayabiliriz.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü