"Madem o esma bakidirler ve cilveleri daimîdir; elbette nakışları teceddüd eder, tazelenir, güzelleşir. Ademe ve fenaya gitmiyor; belki yalnız itibari taayyünleri değişir." Buradaki "itibari taayünlerin değişmesi"ni izah eder misiniz?
Değerli Kardeşimiz;
"Taayünat-ı itibariyeyi değiştirmekle maanileri değişir ve çoğalır. Taayyünat-ı itibariye ve teşahhusat-ı muvakkate, tebdil edildikleri ve zahiren fâni oldukları hâlde, onların maani-i cemileleri muhafaza olunup sabit ve baki kalır." (Sözler, Otuzuncu Söz, İkinci Maksat.)
Beyaz bir kâğıdın üzerine Allah ismi yazılsa, isim asıl ve sabit iken, kâğıt geçici ve değişkendir. Beyaz kâğıt başka bir renk ile değiştirildiğinde, Allah ismi daha güzel ve daha dikkat çekici bir hâl alır. Yani arkadaki rengin sürekli değişmesi, ismi ön plana çıkarır ve onu izhar ve ilan eder.
Aynı şekilde, bitkilerin her kışta ölüp baharda ihya edilmeleri de sabit olan isimlerin ve onların hakikatlerinin manasını canlı ve zinde tutmak içindir.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
Yorumlar
yalnız itibarî taayyünleri değişir ve medar-ı hüsn ü cemal ve mazhar-ı feyz ü kemal olan hakikatları ve mahiyetleri ve hüviyet-i misaliyeleri bâkidirler.
HAKİKAT-MAHİYETVE HUVİYETİ MİSALİYESİ NELERDİR
Mahiyet, hakikat, ve hüviyet kelimeleri Seyyid Şerif Cürcani’nin "Tarifat" adlı kitabında şöyle özetlenir:
“ 'O nedir?' sorusunun cevabı olan özellik, makûl olması bakımından mahiyet, hariçte sübutu bakımından hakikat, başkalarından farklılığı bakımından ise hüviyet diye adlandırılır.”
“Hakikat”, edebiyatta, “mecaz olmayan” mânâsına gelir. Yani, bir kelimeyle, mecazî bir mânâ kast edilmeyip o kelime kendi öz mânâsında kullanılıyorsa, buna “hakikat” denilir.
Hakikat kelimesi, eşyanın yahut hâdiselerin içyüzü mânâsında da kullanılır. Hastalık bir hâdisedir. Onun suretini hastanın perişan halinde görür gibi oluruz. Mahiyeti, sıhhatin bozulmasıyla ortaya çıkan arızalı hayattır. Hakikati yani içyüzü ise, insanlar için bir imtihan aracı olması, sabredenlerin derecelerini artırması ve günahlara kefaret olmasıdır. "Hakiki hakaik-i eşya esma-i İlahiyedir." hükmünce, bu hakikatin de hakikati Allah’ın bir ismine dayanır. Cenab-ı Hakk'ın “hastalık verici” manasına gelen bir ismi mutlaka vardır; çünkü bu fiil sürekli olarak icraat göstermektedir.