Psikolojik yapı ile insanın aklı, ruhu ve kalbi arasında nasıl bir fark vardır? Mesela, insanın ibadete olan ihtiyacı psikolojik yönelmeyle açıklanabilir mi? Ruhla psikolojik yapı arasındaki ilişkiyi, sitenizin bakış açısı ile açıklar mısınız?
Değerli Kardeşimiz;
Psikoloji, davranışları ve zihinsel süreçleri inceleyen bir bilim dalıdır. Hem insanlar hem de hayvanlar üzerindeki çalışmaları kapsar. Psikoloji, diğer bilimlere kıyasla kısa bir geçmişe sahiptir. Bu kısa süre içinde psikoloji değişik biçimlerde tanımlanmıştır. İlk tanım insan zihninin yapısının incelenmesi biçimindeydi. İnsan zihnini gözleyebilmenin imkansızlığı karşısında psikologlar, psikolojiyi "gözlenebilen davranışların bilimsel incelemesi" biçiminde tanımlamışlardır.
İnsanın davranışlarını oluşturan temel unsurlar, insandaki ruh, akıl ve kalptir. Yani insanın ruh, akıl ve kalp dünyası nasıl şekillenmiş ise, davranışlar da ona göre şekilleniyor. Ruh dünyası simsiyah renkte olan birisinin davranışları bembeyaz bir renkte olamaz.
Psikoloji insanların davranışlarından hareketle insan hakkında bir kanaate ulaşıyor. Halbuki İslam, insanın temel unsurları olan akıl, kalp ve ruhun mahiyetine uygun bir terbiye sistemi ile işe başlar. Bunun sebebi, insan Allah’ın bir eseri ve sanatı olduğu için, onu en güzel bilen ve ona en güzel terbiye sistemini önerebilecek olan yegane mürebbi O’dur. Halbuki insan ve onun geniş mahiyeti, insanlığın düşünce ve tecrübesi karşısında bir muamma ve gizemli bir şehir gibidir.
Allah insan şehrini inşa ederken, ibadete meyilli ve duaya muhtaç bir karakter ile yaratmıştır. Mide nasıl yiyeceklere göre dizayn edilmiş ise, akıl tefekkür, kalp iman ve muhabbet, ruh da ibadet ve zikir için dizayn edilmiştir. Bütün insanların bir şeye iman etme ve tapınma geleneği, bu dizaynın bir neticesi bir alametidir diyebiliriz. İnsanlığın bu külli ibadet ihtiyacı ibadet edilmeye layık olan bir Zatın, yani Mabudu Ezeli’nin varlığına işaret eden bir levha gibidir.
Özetle, ruh incelenen bir obje, psikoloji ise insanın gözlem ve incelemesine dayanan bir ilim dalıdır.
Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü
