Risale-i Nur'da; gaye-i hayatımızın nasıl olması hususunda bilgiler var mı?

Değerli Kardeşimiz;

Risale-i Nurda bu hususta en kapsamlı izahat On Birinci Sözde şöyle ifade edilmektedir:

"Ey gafil nefsim! Senin hayatının gayesini ve hayatının mahiyetini, hem hayatının suretini, hem hayatının sırr-ı hakikatini, hem hayatının kemâl-i saadetini bir derece anlamak istersen, bak. Senin hayatının gayelerinin icmâli dokuz emirdir."

"Birincisi şudur ki: Senin vücudunda konulan duygular terazileriyle, rahmet-i İlâhiyenin hazinelerinde iddihar edilen nimetleri tartmaktır ve küllî şükretmektir."

"İkincisi: Senin fıtratında vaz edilen cihazatın anahtarlarıyla esmâ-i kudsiye-i İlâhiyenin gizli definelerini açmaktır, Zât-ı Akdesi o esmâ ile tanımaktır."

"Üçüncüsü: Şu teşhirgâh-ı dünyada, mahlûkat nazarında, esmâ-i İlâhiyenin sana taktıkları garip san’atlarını ve lâtif cilvelerini bilerek hayatınla teşhir ve izhar etmektir."

"Dördüncüsü: Lisan-ı hâl ve kalinle Hâlıkının dergâh-ı rububiyetine ubûdiyetini ilân etmektir."

"Beşincisi: Nasıl bir asker, padişahından aldığı türlü türlü nişanları resmî vakitlerde takıp padişahın nazarında görünmekle onun iltifâtât-ı âsârını gösterdiği gibi, sen dahi esmâ-i İlâhiyenin cilvelerinin sana verdikleri letâif-i insaniye murassaâtıyla bilerek süslenip o Şâhid-i Ezelînin nazar-ı şuhud ve işhâdına görünmektir."

"Altıncısı: Zevilhayat olanların, tezahürât-ı hayatiye denilen, Hâlıklarına tahiyyâtları; ve rumûzât-ı hayatiye denilen, Sânilerine tesbihatları; ve semerat ve gayât-ı hayatiye denilen, Vâhibü’l-Hayata arz-ı ubûdiyetlerini bilerek müşahede etmek, tefekkürle görüp şehadetle göstermektir."

"Yedincisi: Senin hayatına verilen cüz’î ilim ve kudret ve irade gibi sıfat ve hallerinden küçük nümunelerini vahid-i kıyasî ittihaz ile, Hâlık-ı Zülcelâlin sıfât-ı mutlakasını ve şuûn-u mukaddesesini o ölçülerle bilmektir. Meselâ, sen cüz’î iktidarın ve cüz’î ilmin ve cüz’î iradenle bu haneyi muntazam yaptığından, şu kasr-ı âlemin senin hanenden büyüklüğü derecesinde şu âlemin ustasını o nisbette Kadîr, Alîm, Hakîm, Müdebbir bilmek lâzımdır."

"Sekizincisi: Şu âlemdeki mevcudatın herbiri kendine mahsus bir dille Hâlıkının vahdâniyetine ve Sâniinin rububiyetine dair mânevî sözlerini fehmetmektir."

"Dokuzuncusu: Acz ve zaafın, fakr ve ihtiyacın ölçüsüyle kudret-i İlâhiye ve gınâ-yı Rabbâniyenin derecât-ı tecelliyâtını anlamaktır. Nasıl ki açlığın dereceleri nisbetinde ve ihtiyacın envâı miktarınca taamın lezzeti ve derecatı ve çeşitleri anlaşılır. Onun gibi, sen de nihayetsiz aczin ve fakrınla, nihayetsiz kudret ve gınâ-yı İlâhiyenin derecatını fehmetmelisin."

"İşte, senin hayatının gayeleri, icmâlen, bunlar gibi emirlerdir. Şimdi kendi hayatının mahiyetine bak ki, o mahiyetinin icmâli şudur:"

"•Esmâ-i İlâhiyeye ait garâibin fihristesi,
•hem şuûn ve sıfât-ı İlâhiyenin bir mikyası,
•hem kâinattaki âlemlerin bir mizanı,
•hem bu âlem-i kebirin bir listesi,
•hem şu kâinatın bir haritası,
•hem şu kitab-ı ekberin bir fezlekesi,
•hem kudretin gizli definelerini açacak bir anahtar külçesi,
•hem mevcudata serpilen ve evkata takılan kemâlâtının bir ahsen-i takvimidir."

"İşte, mahiyet-i hayatın bunlar gibi emirlerdir.

"Şimdi senin hayatının sureti ve tarz-ı vazifesi şudur ki: Hayatın bir kelime-i mektubedir. Kalem-i kudretle yazılmış hikmetnümâ bir sözdür. Görünüp ve işitilip Esmâ-i Hüsnâya delâlet eder. İşte, hayatının sureti bu gibi emirlerdir."

"Şimdi, hayatının sırr-ı hakikati şudur ki: Tecellî-i Ehadiyete, cilve-i Samediyete âyineliktir. Yani, bütün âleme tecellî eden esmânın nokta-i mihrakiyesi hükmünde bir camiiyetle Zât-ı Ehad-i Samede âyineliktir."

"Şimdi, hayatının saadet içindeki kemâli ise, senin hayatının âyinesinde temessül eden Şems-i Ezelînin envârını hissedip sevmektir. Zîşuur olarak Ona şevk göstermektir. Onun muhabbetiyle kendinden geçmektir... (1)

Dokuz emrin özü; tefekkür, ahlak ve ibadettir ki, zaten farz olan ibadetlerimizde bu manalar nüve ve çekirdek olarak mündemiçtir. Bize düşen bu nüve ve çekirdekleri açmak ve genişletmektir.

"Ben gizli bir hazineydim, bilinmeyi istedim ve mahlûkatı yarattım." (2)

"Ben insanları ve cinleri bana kulluk etsinler diye yarattım." (3)

Alleme Aliyyü’l-Kâri yukarıdaki hadisin, bu âyete uygunluğunu îzâh sadedinde; âyette geçen ‘bana kuluk etsinler’ ibâresini, İbn Abbâs’ın ‘beni tanısınlar’ şeklinde tefsir ettiğini delil göstermektedir. (Keşfu’l-Hafâ, II/132).

Bu ayet ve hadis; kainatın ve insanın yaratılma gerekçesini ve insanın hayatının gayesinin ne olduğunu çok güzel bir şekilde özetliyor.

Özet olarak; İslam’ın beş şartını yapıp, güzel ahlakını üzerimizde gösterip, hadiselere tefekkür nazarı ile bakarsak, hayatımızın dokuz emrini ifa etmiş oluruz. Lakin bu ifanın keyfiyeti kişilerin manevi derecelerine göre farklı farklıdır.

Dipnotlar:

(1) bk. Sözler, On Birinci Söz

(2) bk. Keşfu’l-Hafâ, II/132, hadis: 2016.

(3) bk. Zariyat, 51/56

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü