Risale-i Nurlarda birçok yerde seyahat-i hayaliyelerden, hikâyelerden, temsillerden bahsediliyor; bu anlatımları nasıl anlamalıyız?

Değerli Kardeşimiz;

Temsil ve hikâyenin anlatımdaki en büyük misyon ve gayesi, soyut olan manayı somut hale getirmek, derin olan manayı yüzeye çıkarmak, dağınık hakikatleri bir noktada toplamak, uzaktaki bir manayı yakınlaştırmak içindir. Zira insanların büyük bir kısmının zihin ve idrak dünyası, gayet somut, yüzeysel ve toplayıcılıktan uzaktır. Bu sebeple hatibin derin, soyut, uzak ve dağınık hakikatleri temsil ve hikâye yardımı ile yüzeysel, somut, toplanmış ve yakınlaştırılmış bir şekle getirmesi bir ihtiyaçtır.

İşte Kur’an’nın ve onu taklid eden Risale-i Nurların çokça ve mebzul bir şekilde, temsil ve hikâye metoduna başvurması, bu sebepledir. Zira Kur’an’ın muhatap kitlesinin ekserisi avam ve basit anlayışlı insanlardan oluşuyor. Hal böyle olunca, Kur’an avam kitlesini eğitmek ve öğretmek için, onların duygu ve fikir alemine temsil ve hikâyeler ile tenezzül ediyor, onların fikir ve hissiyatlarını okşayan ve tahrik eden misaller getiriyor.

Nasıl maddi âlemde, uzaktaki bir cismi çıplak gözle göremediğimizden, yakınlaştırmak için dürbün kullanırız, soyut mana ve olguları bulabilmek için, üstüne somut simge ve semboller koyarız, derin ve ince şeyleri görebilmek için mikroskoba müracaat ederiz, dağınık ışıkları toplamak için mercek kullanırız. Aynı şekilde manalar ve maneviyat alemindeki ince, derin, uzak, dağınık ve soyut manaları anlamak ve görebilmek için, maddi alemdeki mercek, mikroskop, dürbün, sembol gibi şeylere benzeyen bu temsil, hikâye, hayali seyahat gibi anlatım metotlarını kullanmak gerekiyor.

İşte Kur’an ve onun mühim talebesi olan Bediüzzaman Hazretlerinin eserlerinde, temsil ve hikâyeleri bolca ve kesretle kullanmaları, bu ince sırdan ileri geliyor.

Misal getirmek ve örneklendirmek Kur’an’i bir metottur. Bu sebeple manaları izah etmekte ve zihin dünyasında manaların kalıcı olmasında misal getirmek caiz ve makbul bir yoldur. Üstad Hazretlerinin bu gibi manevi seyahatlerine de bu nazarla bakmak gerekiyor.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü