Üstad'a sorulan matematik sorusunu izah eder misiniz? "Bir defasında şöyle bir sual sordular: ‘On beş müslim, on beş gayr-ı müslim farz edilerek, birbiri ardına dizilince bunlara yapılacak her kur’ada gayr-ı müslime isabet etmesi matluptur. Nasıl?..’"

Değerli Kardeşimiz;

Üstad Hazretleri burada on beş müslim ile on beş gayrı müslimin kuradan çıkma olasılıklarının hesabı ve bu hesaba göre nasıl bir paylaştırma yapılırsa sürekli gayri müslime isabet eder, diye ihtimalleri değerlendiriyor.

Üstad Hazretleri bu hesaplamada ilk önce yüz yirmi dört olasılığı hesap ediyor, daha sonra kendi zihni kuvveti ile bu olası durumları iki bin beş yüze çıkarıyor. Zaten rakam ziyadeleştikçe, olası hallerde ziyadeleşir ve zihnin işin içinde çıkma oranı o derece düşer. Üstad Hazretleri "gayri müslim sayısı beş yüze çıkarsa, ihtimal sayısı da o derece artar ve iki yüz elli bin olası vaziyet olur" diyor. Üstad Hazretleri bu iki yüz elli bin olası durumu bir risale halinde kaleme alıp ve Tahir Paşa'ya göstermiştir. Bu da onun ne derece bir dahi olduğunu gösteriyor. Daha sonra çıkan bir yangında o risale kaybolmuştur.(1)

Bu hesaplamaların detayları elimizde mevcut olmadığı için, teferruatlı bir malumat vermek mümkün değildir. Bu sebeple bu hesaplamayı en müşkül olasılık hesaplamalarından birisi şeklinde anlayabiliriz.

(1) bk. Tarihçe-i Hayat, İlk Hayatı.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü