"Ve keza اَلرَّحْمن nizam ve adalete işaret eder." Rahman isminin nizam ve adalete delalet eden vecihleri nelerdir?

Değerli Kardeşimiz;

"Ve keza, اَلرَّحْمٰنِ nizam ve adâlete, اَلرَّحِيمِ de haşre delâlet eder." (1)

Eski tabir ile Rahman, ism-i has tecell-i amm; Rahim ise ism-i amm tecell-i hasdır.

Yani Rahman; isim olarak Allah’ın özel ismidir, bu yüzden başkalara müstakilen verilmesi caiz değildir; ama tecelli noktasından bütün mahlukatı içine alır; mümin kafir, zalim mazlum, müttaki fasık, canlı cansız ayırımı yapmaksızın bütün mahlukata şefkati ile tecelli eder, ahiretten çok dünyaya bakar.

Bu noktadan bakıldığı zaman kainattaki nizam ve adalet, inanç ayrımı yapmadan tam tecelli eder. Bir Allah düşmanı, kainatın nizamına uyduğunda, kainatın nimetlerinden istifade eder; ki buna Rahman ismi sebep oluyor. Bunda hem nizam, hem de adalet vardır.

Devlet nizam gereği kamu adına bir yol yapar, bu yoldan herkes istifade eder. Devlet hususi olarak; "ancak şu kimseler bu yolu kullanabilir" demez. Bu yoldan suçlu da suçsuz da istifade eder, bu; devletin nizam ve adaletinin bir ölçüsüdür. Ama devlet suçluyu ayrıca yargılayıp haddini bildirir.

Rahman isminden kafirlerin istifade etmesi, kısa bir müddet olan dünya içindir; yoksa ahirette küfürlerinin cezasını çekecekler.

Rahim ismi ise; umumi bir isimdir, isim olarak herkese verilebilir; ama tecelli noktasından hususidir. Bu dünyada tecelli ettiği halde, dünyadan çok ahirete bakar. Bu yüzden kafirler, zalimler dehşetli mahşer meydanında Rahim ismine mazhar olamayacakları için, azap devamlı ve şiddetli olacaktır. (zulüm küfürle beraber).

(1) bk. İşaratü'l-İ'caz, Fatiha Sûresi Tefsiri.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü