Dördüncü Mebhas

TENBİH: Yirmi Altıncı Mektubun Dört Mebhası birbiriyle münasebettar olmadığı gibi, bu Dördüncü Mebhasın On Mesâili dahi birbiriyle münasebettar değildir. Onun için, münasebeti aramamalı. Nasıl gelmiş, öyle yazılmış. Mühim bir talebesine gönderdiği mektubun bir parçasıdır; o talebenin beş altı suallerine verilen cevaplardır.

BİRİNCİSİ

Saniyen: Mektubunda diyorsun: رَبُّ الْعَالَمِينَ 1 tabir ve tefsirinde “on sekiz bin âlem” demişler. 2 O adedin hikmetini soruyorsun. Kardeşim, ben şimdi o adedin hikmetini bilmiyorum. Fakat bu kadar derim ki:

Kur’ân-ı Hakîmin cümleleri birer mânâya münhasır değil; belki, nev-i beşerin umum tabakatına hitap olduğu için, her tabakaya karşı birer mânâyı tazammun eden bir küllî hükmündedir. Beyan olunan mânâlar, o küllî kaidenin cüz’iyatları hükmündedirler. Herbir müfessir, herbir ârif, o küllîden bir cüz’ü zikrediyor. Ya keşfine, ya deliline, veyahut meşrebine istinad edip, bir mânâyı tercih ediyor. İşte bunda dahi, bir taife, o adede muvafık bir mânâ keşfetmiş.

Dipnotlar - Arapça İbareler - Haşiyeler:

1 : “Âlemlerin Rabbi...” Fâtiha Sûresi, 1:2; Bakara Sûresi, 2:131; Mâide Sûresi, 5:28.
2 : Taberî, Câmiu’l-Beyân, 1:63.
« Önceki Sayfa  | | Sonraki Sayfa »
Önceki Risale: Üçüncü Mebhas
Ekranı Genişlet
Lügat Listesi

Lügatler :

ârif : bilgin
bahr-i Rububiyet : Rablık denizi
bahr-i ubûdiyet : kulluk denizi
beyan etme : açıklama
cüz’ : kısım, parça
cüz’iyat : fertler, kısımlar
daire-i imkân : bir şeyin var veya yok olabilme ihtimallerini içine alan daire, kâinat
daire-i vücub : zorunlu varlık dairesi, ilâhlık dairesi
ehemmiyet : önem
ehl-i velâyet : veli kullar, Allah dostları
hikmet : gaye, maksat
hitap etme : konuşma
istinad etme : dayanma
kaide : kural
keşfetmek : gizli bir şeyi açığa çıkarmak
keşif : açığa çıkarma
Kur’ân-ı Hakîm : her âyet ve sûresinde sayısız hikmet ve faydalar bulunan Kur’ân
küllî : genel, kapsamlı, tür
mânâ : anlam
mebhas : bahis, konu
mesâil : meseleler
meşreb : hareket tarzı
muvafık : uygun
müfessir : Kur’ân ayetlerini çeşitli yönleriyle yorumlayan kişi
münasebet : bağlantı, ilişki
münasebettar : ilgili, bağlantılı
münhasır : ait, mahsus
nev-i beşer : insanlık türü
saniyen : ikinci olarak
tabakat : tabakalar
tabir : açıklama, yorum
taife : topluluk
talebe : öğrenci
tazammun etme : içerme
tefsir : açıklama, yorum
tenbih : ikaz, uyarı
umum : genel
vird : devamlı yapılan zikir
zikretme : anma, belirtme
Yükleniyor...