Ve İslâmiyet cihetiyle vahye istinad eden bütün edyân-ı semâviyenin ruhunu ve tasdiklerini taşıyor. İşte, bütün enbiyanın şehadetiyle ve bütün edyânın tasdikiyle ve bütün mu’cizatının teyidiyle musaddak olan bütün akvaliyle, vücud ve vahdet-i Sânii beşere gösteriyor. Demek şu dâvada ittihad etmiş bütün efâzıl-ı beşer nâmına o nuru gösteriyor. Acaba bu kadar tasdiklere mazhar, büyük, derin, durbîn, sâfi, keskin, hakaik-âşina bir gözün gördüğü hakikat, hakikat olmamak hiç ihtimali var mı?

İKİNCİ BURHAN: Kâinat kitabıdır. Evet, şu kitabın bütün hurufu ve bütün noktaları, efrâden ve terekküben Zât-ı Zülcelâlin vücud ve vahdetini, elsine-i mahsusaları kıraatla 1 وَاِنْ مِنْ شَىْءٍ اِلاَّ يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ ’yi tilâvet ediyorlar. Cemî zerrat-ı kâinat, birer birer, zât ve sıfât ve saire vücuh ile hadsiz imkânat mabeyninde mütereddit iken, birden bire bir ciheti takip, muayyen bir sıfatla ittisaf, mahsus bir keyfiyetle tekeyyüf ederek hayret-bahşâ hikemi intaç ettiğinden, Sâniin vücub-u vücuduna şehadetle, avâlim-i gaybiyenin enmuzeci olan lâtife-i Rabbâniye içinde ilân-ı Sâni eden misbah-ı imanı ışıklandırıyorlar. Evet, bir nefer, nefsinde ve takımda ve bölükte, taburda ve orduda gibi; herbir zerre de, kendi başıyla zât, sıfât, keyfiyetindeki imkânat cihetiyle Sânii ilân ettiği gibi, tesâvir-i mütedahileye benzeyen mürekkebat-ı müteşâbike-i mütesâide-i kâinatın herbir makamında ve herbir nisbetinde ve herbir dairesinde, herbir zerre, muvâzene-i cereyan-ı umumîyi muhafaza...

Dipnotlar - Arapça İbareler - Haşiyeler:

1 : “Hiçbir şey yoktur ki Onu övüp Onu tesbih etmesin (Kusursuzluğunu bilip kemâlâtını göstermesin).” İsrâ Sûresi, 17:44.
« Önceki Sayfa  | | Sonraki Sayfa »
Önceki Risale: Şulenin Zeyli
Ekranı Genişlet
Lügat Listesi

Lügatler :

akval : sözler
avâlim-i gaybiye : bilinmeyen ve görünmeyen âlemler
beşer : insan
bölük : takımlardan oluşan askerî birlik
burhan : güçlü delil, sarsılmaz kanıt
cemî : bütün, hep
cihet : yön, taraf
durbîn : uzağı gösteren âlet; dürbün
edyân : dinler
edyân-ı semâviye : İlâhî dinler
efâzıl-ı beşer : insanlığın en faziletlileri
efrâden : ferdler, bireyler olarak
elsine-i mahsusa : özel lisanlar, diller
enbiya : nebiler, peygamberler
enmuzec : nümune, örnek
hadsiz : sınırsız
hakaik-âşina : gerçeklere âşina, gerçekleri bilen ve onlara yabancı olmayan
hakikat : gerçek
hayret-bahşâ : hayret bahşeden, hayret veren
hikem : hikmetler; belli amaç ve faydalara yönelik olma
huruf : harfler
ilân-ı Sâni : herşeyi san’atlı bir şekilde yaratan Allah’ı ilân
imkânat : imkân dahilinde olan şeyler, olasılıklar
intaç etmek : sonuç vermek
istinad : dayanma
ittihad etmek : birleşmek
ittisaf : vasıflanma, nitelenme
kâinat : evren, bütün yaratılmışlar
keyfiyet : nitelik, durum
kıraat : okuma
lâtife-i Rabbâniye : İlâhî hakikatleri hisseden ve mânevî zevkleri alan his, duygu
mabeyninde : arasında
mahsus : has, özel
makam : derece, yer
mazhar : erişmiş, nail olmuş
misbah-ı iman : Allah’a imanın lâmbası
mu’cizat : mu’cizeler; Allah tarafından verilip, yalnız peygamberlerin gösterebilecekleri olağanüstü şeyler
muayyen : belirli
musaddak : doğrulanan, onaylanan
mürekkebat-ı müteşâbike-i mütesâide-i kâinat : kâinatta bir ağ gibi birbirine bağlanarak genişleyen terkipler, birleşikler
mütereddit : tereddüt eden, kararsız
nâm : ad
nefis : bir kimsenin kendisi
nisbet : bağ
sâfi : arı, temiz
saire : başkaları, diğerleri
Sâni : herşeyi san’atla yaratan Allah
sıfât : sıfatlar, nitelikler
şehadet : şahitlik, tanıklık
tabur : dört bölükten meydana gelen askerî birlik
takım : en küçük askerî birlik
tasdik : doğrulama, onay
tekeyyüf : bir nitelik kazanma
terekküben : birleşik olarak
tesâvir-i mütedahile : iç içe geçmiş tasvirler, resimler
teyid : destek, muvafakat
tilâvet : okuma
vahdet : birlik
vahdet-i Sâni : herşeyi san’atla yaratanın birliği; kâinatın san’atkârı olan Allah’ın birliği
vücub-u vücud : Allah’ın varlığının zorunlu olması
vücud : varlık
vücuh : yönler
zât : şahıs, kendisi
Zât-ı Zülcelâl : haşmet ve yücelik sahibi Zât, Allah
zerrât-ı kâinat : kâinattaki, evrendeki zerreler, atomlar
zerre : maddenin en küçük parçası
Yükleniyor...