adem-i nimet : nimet yokluğu
âlâm : elemler, acılar
besâtet : basitlik, sâdelik
biçare : çaresiz
daire-i cehl : bilgisizlik dairesi
daire-i fünun : ilimler dairesi
düstur : prensip, kural
ekalliyet-i müsrife : azınlıkta olan israfçılar
ekser : çoğunluk
ekseriyet-i mâsum : günahsız, mâsum çoğunluk
filcümle : bir kısmı
ger : eğer
güvah : şahit, bilen
hakikat : doğru, gerçek
harfî nazar : varlıklara bizzat kendisini değil de san’atkârını, ustasını, sahibini tanıtan mânasıyla bakma
hikmet : herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde olması
ihtiyar : irade, tercih, seçim
itkan : sağlam ve pürüzsüz san’at eserini yapmak
izn-i şer’î : şeriatın izni
kâinat : evren, yaratılmış herşey
lem’a-i kast : kasten ve bilerek yapmayı gösteren, parıltı
lezâiz : lezzetler
mâh : güzellik, ay
maişet : geçim
mânâ-yı ismî : bir şeyin bizzat kendisine bakan ve kendisini tanıtan mânâsı
muhtar : ihtiyar ve irade sahibi
müreccah : tercih edilen
müterâkim : birikmiş, yığılmış
nakş-ı Nakkaş-ı Ezelî : herşeyi zâtına has olarak nakış nakış işleyen, varlığının başlangıcı olmayan Allah’ın nakşı
nigâh : bakış
nisyan : unutkanlık
nizam : düzen
nokta-i nazar : bakış açısı
râcih : üstün gelen
Sâni : herşeyi san’atlı bir şekilde yaratan Allah
sefih : yasak zevk ve eğlencelere aşırı düşkün olan
sevâd-ı âzam : insanların çoğunluğu
şübeh : şüpheler
tabiat : doğa, canlı cansız bütün varlıklar, maddî âlem
tagaddî : gıdalanma, beslenme
tefekkür : Allah’ı tanımayı sonuç verecek şekilde varlıklar üzerinde düşünme
telezzüz : lezzetlenme
tena’um : nimetlenme
tenvir : aydınlatma, nurlandırma
tereffüh : rahata kavuşma; bolluk ve rahatlık içinde yaşama
tetkik : inceleme, araştırma