Risale Araçları
Ve bizi bir cihette teyakkuza ve terakkiye sevk eden hakikî kardeşlerimiz Türklerle ve komşularımızla dost olup el ele vereceğiz. Zira husumette fenalık var, husumete vaktimiz yoktur. Hükûmetin işine karışmayacağız. Zira, hikmet-i hükûmeti bilmiyoruz.

İşte o hamalların, Avusturya’ya karşı, benim gibi bütün Avrupa’ya karşı HAŞİYE boykotajları ve en müşevveş ve heyecanlı zamanlarda âkılâne hareketlerinde bu nasihatin tesiri olmuştur. Padişaha karşı irtibatlarını tâdil etmeye ve boykotajlarla Avrupa’ya karşı harb-i iktisadî açmaya sebebiyet verdiğimden, demek cinayet ettim ki, bu belâya düştüm.

DÖRDÜNCÜ CİNAYET: Avrupa, bizdeki cehalet ve taassup müsaadesiyle, şeriatı -hâşâ ve kellâ- istibdada müsait zannettiklerinden, nihayet derecede kalben üzülmüştüm. Onların zannını tekzip etmek için, Meşrutiyeti herkesten ziyade şeriat namına alkışladım. Lâkin yine korktum ki, başka bir istibdat tekrar o zannı tasdik eder diye, ne kadar kuvvetim varsa Ayasofya Camiinde meb’usana hitaben feryad ettim. Ve söyledim ki:

Meşrutiyeti, meşruiyet unvanı ile telâkki ve telkin ediniz. Ta yeni ve gizli ve dinsiz bir istibdat, pis eliyle o mübareği ağrazına siper etmekle lekedar etmesin. Hürriyeti, âdâb-ı şeriatla takyid ediniz. Zira câhil efrad ve avam-ı nas kayıtsız hür olsa, şartsız tam serbest olsa, sefih ve itaatsiz olur. Adalet namazında kıbleniz dört mezhep olsun. Ta ki namaz sahih ola. Zira, hakaik-i meşrutiyetin sarahaten ve zımnen ve iznen dört mezhepten istihracı mümkün olduğunu dâvâ ettim. Ben ki, bir âdi talebeyim. Ulemaya farz olan bir vazifeyi omuzuma aldım. Demek cinayet ettim ki bu tokadı yedim.

Dipnotlar - Arapça İbareler - Haşiyeler:

HAŞİYE : Bediüzzaman’a zurafâdan biri, birgün, irfanıyla mütenasip bir esvap giymesi lüzumundan bahseder. Müşarün ileyh de: “Siz Avusturya’ya güya boykot yapıyorsunuz; hem onun gönderdiği kalpakları giyiyorsunuz. Ben ise bütün Avrupa’ya boykot yapıyorum. Onun için yalnız memleketimin maddî ve mânevî mamulâtını giyiyorum” buyurmuştur.
« Önceki Sayfa  | | Sonraki Sayfa »

Bölümler

Ekranı Genişlet
Lügat Listesi

Lügatler :

âdâb-ı şeriat : Allah tarafından bildirilen hükümlerin koyduğu edep ve kurallar
adalet : hak sahibine hakkını verme, haksızı terbiye etme ve cezalandırma
ağraz : kinler, garazlar, kötü maksatlar
âkılâne : akıllı, mantıklı olarak
avâm-ı nas : halk tabakası
boykot/boykotaj : ambargo uygulama; bir şahıs veya devletle alışveriş ve münasebetleri kesme
cihad : mücadele, çalışma, çabalama
dâvâ : iddia
efrad : fertler
esvap : elbiseler, giysiler
fenalık : kötülük
hakaik-i meşrutiyet : meşrutiyetin hakikat ve esasları
harb-i iktisadî : ekonomik savaş
hâşâ ve kellâ : asla ve asla, kesinlikle öyle değil
hikmet-i hükûmet : yönetim ilmi; hükûmetin takip ettiği maksat ve hikmet
hitaben : hitap ederek, seslenerek
husumet : düşmanlık
irfan : bilgi ve kültür
irtibat : bağ, ilişki
istibdad : baskı ve zulüm
istihrac : hüküm çıkarma
ittifak : birlik, birleşme, beraberlik
iznen : şeriatın müsaade ettiği, izin verdiği ölçüde
kalben : kalbî olarak
lekedar etme : lekeleme
mamulât : yapılmış ürünler, imâl edilmiş şeyler
marifet : eğitim; ilim, bilim
meb’usan : mebuslar, milletvekilleri
mezhep : dinde tutulan yol; burada İslâm hukukunun uygulamaya dair hükümlerini şeriata uygun olarak yorumlayan Hanefî, Şâfiî, Malikî ve Hanbelî mezhepleri kastediliyor
müşarün ileyh : kendisine işaret edilen (Üstad Bediüzzaman)
müşevveş : karışık, düzensiz
mütenasip : uyumlu
nihayet : son derece
sahih : doğru, kusursuz
sarahaten : açıkça
sebebiyet : sebep olma, neden olma
sefih : yasak zevk ve eğlencelere aşırı düşkün olma, zararını ve yararını ayırt edemeyen
sevk eden : yönlendiren, yönelten
şeriat : Allah tarafından bildirilen hükümlerin hepsi, İslâmiyet
taassup : aşırı derecede, körü körüne bağlılık
tâdil : düzeltme, ıslah etme
takyid etme : sınırlama, kayıt altına alma
tasdik : doğrulama, onaylama
tekzip : yalanlama
telâkki : anlama, kabul etme
telkin : fikir aşılama, fikren yönlendirme
terakki : ilerleme, yükselme
teyakkuz : uyanıklık
unvan : isim, nam, ad
zımnen : gizlice
zurafâ : zarif kimseler
Yükleniyor...