Sual: İnsanlar yerde yürüdükleri gibi, onların da yürümeleri yerde olmalıdır. Halbuki 1 فِيهِ’deki zamirin ziyaya raci olması cihetiyle, onların yürümeleri ziyada olduğu anlaşılır.

Elcevap: Onların ziya haricinde yürümeleri mümkün olmadığı için, sanki mesafeleri ve medâr-ı hareketleri yalnız ziyaya münhasırdır.

2 وَاِذَا’deki و yolcuların evvelce gördükleri zulmet musibetini tazelemek için ikinci bir zulmet daha atıf ve ilâve edildiğine işarettir. اِذاَ’nın ifade ettiği cüz’iyet ve kıllet ise, yolcuların zulmete karşı besledikleri nefret ve gösterdikleri körlük şiddetinden, fikren zulmeti düşünmediklerine, ancak aleddevam ziya için bir fırsat beklerlerken, birden bire zulmetin hücumuna mâruz kaldıklarına işarettir.

3 اَظْلَمَ’nin berke olan isnadı, berkin ziyasından sonra hücum eden zulmetin, başka zulmetlerden şedit olduğuna işarettir. Ve keza, musibetzede olan yolcuların tahayyüllerine göre, güya berkin ziyasından sonra şu boşluğu dolduran zulmetler hep berk ateşinin sönmesinden meydana gelen dumanlar olduğuna da hayalî bir imadır.

Zarar için kullanılan 4 عَلَيْهِمْ’deki عَلٰى kelimesi, zulmet musibetinin tesadüfî olmayıp, ancak onların ceza-yı amelleri olduğuna işarettir. Ve musîbetzede olan yolcuların, şu boşluğu dolduran zulmetler ve bütün insanlar içerisinden onları kast ve onlara zarar vermek için gönderilmiş olduklarını tahayyül ettiklerine bir remizdir. Zulmet çöktüğü vakit sükûnetle durup depreşmemeleri icap ederken, “ayağa kalktılar” mânâsını ifade eden قَامُوا tabiri, musibetin şiddetinden ve musibetle çok uğraştıklarından, rükû vaziyetini andıran bellerinde bir tekavvüs peydâ olduğuna ve zulmetin âni hücumundan tiksinerek ayağa kalkıp kaçanlar gibi, bellerini doğrulttuklarına işarettir.

Dipnotlar - Arapça İbareler - Haşiyeler:

1 : Onun içinde.
2 : ..dığı zaman, vakit .
3 : Karanlık çöktüğünde.
4 : Üzerlerine.
« Önceki Sayfa  | | Sonraki Sayfa »
Önceki Risale: 16. âyetin tefsiri / Sonraki Risale: 21-22. âyetin tefsiri
Ekranı Genişlet
Lügat Listesi

Lügatler :

aleddevam : devamlı olarak
atıf : bağlama, yönlendirmede bulunma
berk : şimşek
ceza-yı amel : yapılan amelin, işin karşılığı, cezası
cihet : taraf, yön
cüz’iyet : azlık, küçüklük
isnad : dayandırma
keza : bunun gibi
kıllet : azlık
mâruz kalma : uğrama, tesirinde kalma
medâr-ı hareket : hareket sahası, alanı
musibet : belâ, sıkıntı
musibetzede : felâkete uğramış
münhasır : ait, mahsus
raci : dönük, ait
remiz : gizli bir mânâyı ince bir işaretle gösterme
rükû : namazda eğilme
sükûnet : sessizlik, sakinlik, durgunluk
şedit : şiddetli
tabir : ifade, söz
tahayyül etmek : hayal etmek
tekavvüs : eğilme, bükülme
zamir : gr. ismin yerini tutan kelime
ziya : ışık, aydınlık
zulmet : karanlık
Yükleniyor...