adem : hiçlik, yokluk
âhiret : öteki dünya, öldükten sonraki ebedî hayat
ayn’ı tersim : gözü resmetmek, çizmek
basar : görme duyusu, görme sıfatı
basiret : görüş, seziş, anlayış kudreti veya sıfatı; akıl, zekâ, ileri görüşlülük
âciz : güçsüz, elinden bir şey gelmeyen
adem : hiçlik, yokluk
âlem : dünya
beka : kalıcılık, sonsuzluk
cevher : asıl, öz
daimî : devamlı, sürekli
deryâ : deniz, okyanus
envâen : çeşitler, türler olarak
esmâ-i İlâhiye : Allah’ın isimleri
ezvak : zevkler, lezzetler
feyiz : ihsan, bağış, kerem
hâkezâ : böylece, bunun gibi
hayattar : canlı
hayt-ı şua : ışık hüzmesinden olan nurlu ip
i’lem eyyühe’l-aziz : ey aziz kardeşim bil ki!
icad : yaratma, var etme
İlâhî : Allah tarafından olan
kadir : güçlü, kuvvetli
kasır : yetersiz, eksik, noksan
kemal : mükemmellik, kusursuzluk
kemalât : mükemmellikler, olgunluklar
kesif : yoğun, katı, saydam olmayan
lâtif : şirin, ince, akıcı, saydam
lisan : dil
lüb : öz, iç
mahzen : erzak deposu, içinde eşya saklanan yer
masnû : san’at eseri varlık
matlub : istek, arzu
mâyi : sıvı
mekûlât : yiyecekler
mensucat : dokumalar, dokunmuş şeyler
meşrubat : içecekler
mevcudiyet : varlık
muhaberat : haberleşmeler, konuşmalar
muhafaza : koruma
nefis : bir kimsenin kendisi; insanı daima kötülüğe, zevk ve isteklere sevk eden duygu
nefs-i nâtıka : konuşan öz, insan; doğru ile yanlışı birbirinden ayıran insan mahiyetinde bulunan nur, aklî ve naklî meselelerin alâkalarını hissetmeye ve anlamaya kabiliyeti olan insan ruhu, insan
nesim-i zikir : güzel ve hoş olan lâtif zikir rüzgârı, havası
sadef : inci kabuğu, kılıf
Sâni : her şeyi san’atlı ve mükemmel bir şekilde yaratan Allah
şecere-i kelimat : sözler ağacı
şirk : ortak koşma
temessük etmek : sarılmak, tutunmak
uhde : sorumluluk, yükümlülük vs. üzerine alma
vehmî : varsayılan, olmadığı halde var kabul edilen
zâil : yok olup gidici, geçici
zarf : kılıf
Zât : kimse; Allah
Zât-ı Kayyûm : herşeyi kendi varlığıyla ayakta tutan ve varlıklarını devam ettiren Zât, Allah
zikir : Allah’ı anma
bazıyet : kısımlara ayrılma, ayrılabilir olma, bölünebilir olma
Bektâşî : Hacı Bektaş-ı Veli tarikatına mensub olan kimse
binaenaleyh : bundan dolayı
cihet : yön, şekil
ednâ : en basit, en küçük
eşya : varlıklar
evsat yoktur : ortası yoktur
gayr-ı kâmil : noksan, mükemmel olmayan
gayr-ı mütenahi : sonu olmayan
Hâlık : Yaratıcı
hâlıkıyet : yaratıcılık
halk : yaratma
halk-ı eşya : eşyanın, varlıkların yaratılması
hevâ : hevesler, nefsin arzu ve istekleri
hülâsa : özet, öz
i’lem eyyühe’l-aziz : ey aziz kardeşim bil ki!
icab : gerektirme
icad etme : yaratma, var etme
ihsan : bağış, ikram, lütuf
ihtiyar : irade
illet : esas sebep
irade : dileme, istek, kast etme
kâmil : mükemmel, noksansız
kesîr-i hakikî : gerçek çokluk; her şey bir olan Allah’a verilmezse çok ilâhlar olacaktır
keza : bunun gibi
küll : bütün
maahaza : bununla beraber
mahrum : yoksun
mûcibe-i külliye : olumlu tümel önerme; “Bütün eşyanın hâlıkı (yaratıcısı) Allah’tır” gibi
muhal : olması imkânsız şey
muntazam : düzenli
nazar : akıl, bakıp akletme, düşünme
nefis : insanı daima kötülüğe, zevk ve isteklere sevk eden duygu
neşretme : yayma
sadık : doğru
sâlibe-i külliye : olumsuz tümel önerme “Allah hiçbir şeyin hâlıkı değildir.” gibi
Sâni : her şeyi san’atlı ve mükemmel bir şekilde yaratan Allah
sıfat : özellik, nitelik
Sofestâî : kâinatın yaratıcısını kabul etmemek için her şeyi, hattâ kendilerini dahi inkâr edenler
şuur : bilinç, anlayış, idrak
tahakkuk : gerçekleşme
tasvir : şekil ve suret verme
tecezzî : bölünme, parçalanma
telâkki etmek : kabul etmek, anlamak
tenvir etmek : aydınlatmak, ışıklandırmak
tesanüt : dayanışma
tevehhüm etmek : kuruntuya kapılmak, zannetmek
vâhi : zayıf, önemsiz
vahid-i hakikî : eşi ve benzeri olmayan, ilâh olmaya lâyık tek gerçek olan Allah
vehim : kuruntu, varsayım
vücub : varlığının zorunlu olması
vücud : varlık, var oluş