İ’lem eyyühe’l-aziz! Cenâb-ı Hakkın ef’âli birbirine münasip, âsârı birbirine müşâbih, esmâsı birbirine ayine ve mâkes, sıfâtı birbirine mütedahil, şuûnatı memzuc ise de, herbirisi için hususî bir tavır, bir hal vardır ki, maksud-u bizzat o hususî tavırdır. Sair tavırlar ise tebeîdirler. Binaenaleyh, meselâ Hâlıkın âsârından cemâdata baktığın zaman azamet ve kudreti kastına hedef yap, başka isimlerin tecelliyatını teb’an düşün. Hayvanata bakarken merhamet kasdıyla bak, sair tecelliyata tebeî bir nazarla bak.

İ’lem eyyühe’l-aziz! Kur’ân-ı Kerim, bütün insanlara rahmettir. Çünkü herbir insanın şu hakikî âlemden kendisine mahsus hayalî bir âlemi olduğu gibi, herkes kendi meşrebine göre Kur’ân’dan fehim ve iktibas ettiği, (hâfızasında) kendisine has bir Kur’ân vardır ki, onun ruhunu terbiye, kalbini tedavi eder.

Ve keza, Kur’ân-ı Kerimin bir meziyeti şudur ki: Bütün ulemâ ve ehl-i meşrep gibi herkes hidayeti için, şifası için müteaddit sûrelerden ayrı ayrı âyetleri ahz edebilir. Çünkü, bir âyetin sair âyât-ı Kur’âniye ile pek ince münasebetleri, ittisal cihetleri vardır. Aralarında vahşet yoktur. Bu itibarla, müteaddit sûrelerden alınan âyetler küçük bir Kur’ân hükmünde olur.
« Önceki Sayfa  | | Sonraki Sayfa »
Önceki Risale: Habbe / Sonraki Risale: Zeylü'z-Zeyl
Ekranı Genişlet
Lügat Listesi

Lügatler :

adem : yokluk, hiçlik
ahval : haller, davranışlar
ahz etmek : almak; rehber, yol gösterici vs. edinmek
âlem : dünya, evren
âyât-ı Kur’âniye : Kur’ân âyetleri
azamet : büyüklük, yücelik, haşmet
beka : devamlılık, kalıcı olma, sonsuzluğa gitmek
binaenaleyh : bundan dolayı
câmidiyet : cansızlık
cemâdat : cansız varlıklar
cihet : taraf, yön
cümle-i mukaddese : kusur ve eksiklikten uzak, yüce cümle
ehl-i meşrep : bir hareket tarzı ve yol takip edenler, bir metoda sahip olanlar
elem : acı, keder
emel : istek, beklenti
etvar : tavırlar, aşamalar
fehim : anlayış, anlama, kavrama
hakikî : gerçek
havl : güç, iktidar
hayalî : hayale dayalı
hayvanat : hayvanlar
hayvaniyet : hayvana âit, hayvansal
hidayet : doğru ve hak yola ulaşma
i’lem eyyühe’l-aziz : “Bil ey aziz, saygıdeğer kardeşim!” mânâsında muhatabı uyarmak ve dikkatini çekmek için kullanılan bir söz
iktibas etmek : alıntı yapmak
insan-ı mü’min : Allah’a inanan insan
insaniyet : insanlık
ittisal : bitişmek, birleşmek
kasıt : bir şeye hedef ve gaye edinerek bizzat yönelmek
keza : bunun gibi
kudret : güç, iktidar
letâif : insanın mânevi yapısında bulunan ince duygular, duyular
maahaza : bununla beraber, bununla birlikte
makam : konum, yer, derece
mâruz : hedef olma, yüz yüze gelme, uğrama, tesirinde kalma
menzil : durak, yer
merhamet : acıma, şefkat
meşreb : yol, hareket tarzı, metot
meziyet : üstün nitelik, özellik
mutlak : sınırsız
münasebet : irtibat, ilişki, ilgi
müteaddit : bir çok
müteallik : alâkalı, ilgili olan şeyler
nazar : bakış
nâzır : bakar, yönelik
nebatiyet : bitkilere âit, bitkisel
rahmet : şefkat, merhamet, bağış
sair : başka
sûre : Kur’ân-ı Kerim’in ayrıldığı 114 bölümden her biri
suret : görünüm, şekil
şümûl : kapsam
teb’an : bir şeye bağlı olarak; bir şeye bağlı olduğu şeyi dikkate alarak ikinci derecede bakmak
tebeî : başka birşeye tabi olarak, dolaylı, ikinci derecede
tecelliyat : tecellîler; yansımalar, görüntüler
tefsir etmek : açıklamak, yorumlamak
terbiye : eğitim, yetiştirme
tesellî bahş : tesellî bahşeden
ulemâ : âimler
vahşet : yalnızlık, yabancılık
vaziyet : durum, hal
vücuda gelmek : var olmak, yaratılmak
zerre : en küçük parça, hücre, atom
zeval : yokluk
zikredilmek : belirtilmek, anılmak
Yükleniyor...