alâmât : işaretler, semboller, izler
amd : bizzat istemek, maksatlı olmak
amden : kasden; bizzat isteyerek, maksatlı olarak
belâgat : sözün düzgün, kusursuz şekilde ve hâlin ve makamın icabına göre söylenmesi
beraatü’l-istihlâl : maksadı en güzel, en belîğ şekilde özetleyen giriş bölümü
boykotaj : boykot, boykot etme
burhan-ı nübüvvet : peygamberlik delili
çendan : gerçi, her ne kadar
dakîk : ince
dibace : mukaddeme, önsöz
efkâr : fikirler, düşünceler
elzem : çok gerekli
emarat : emareler, alâmetler, nişanlar
esalip : üsluplar, tarzlar
fenn-i maânî : sözün maksada uygunluğundan bahseden ilim, ilm-i ma‘ânî. (belâgat ilminin üç bölümünden biri)
garaz : gaye, hedef
haric : dışarı
inşikak-ı kamer : Peygamberimizin (a.s.m.) bir işaretiyle Ay’ın ikiye bölünmesi mu’cizesi
kelime-i şehadet : “Allah’tan başka ilâh olmadığına ve Hz. Muhammed’in onun kulu ve elçisi olduğuna şehadet ederim” ifadesi
kıyasen : benzeterek, karşılaştırarak
lâtif : ince, hoş, şirin
mahfî : gizli
malûm : bilinen, belli
mesail : meseleler
mezaya : meziyetler, üstün vasıflar
mu’cizât : mu’cizeler
mukaddeme : başlangıç
münhasif (olma) : gölgelenip sönükleşme, görünmez hâle gelme (Ay tutulması için kullanılır)
nasb : konulma, yerleştirme, tayin etme
nokta-i nazar : bakış açısı
nübüvvet : peygamberlik
san’at-ı belâgat : belâgat san’atı
Süha : büyükayı yıldız kümesindeki en küçük yıldız; eskiden gözün keskinliği bu yıldızla denenirdi
şems : güneş
tevafuk-u hâtır : bir fikir tevafuğu, bir düşünce rastlantısı
ulûm-u âliye : âlet ilimleri; gramer, matematik, mantık gibi ilimler
adem-i kast : kasıt olmaksızın, bilmeden
ani’l-merkeziye : merkezden dışa doğru
binaen : bu sebepten dolayı, buna dayanarak
birader : kardeş
delâlet etme : işaret etme, gösterme
ders-i belâgat : belâgat dersi; sözün düzgün, kusursuz olarak hâlin ve makamın icabına göre söylenmesini öğreten ders
dimağ : beyin
ecnebî : yabancı
elhasıl : kısaca, özetle
esalip : üsluplar, ifade tarzları
eshel : daha kolay
fehim : anlama, kavrama
fenn-i bedîi : sözün güzel olması usûl ve kaidelerinden bahseden belâgat ilminin bir bölümü
hakikat-i hariciye : dış dünyaya ait gerçek
hâsiyet : özellik, hususiyet
hükm-ü zihnî : zihnin verdiği hüküm
ifham : anlatma, anlamasını sağlama
ile’l-merkeziye : merkeze doğru
istimal : kullanma
kanun-u harici : dış âlemde cereyan eden kanun
karabet : akrabalık, yakınlık
kavanin-i lâtife : lâtif, ince, şirin olan kanunlar
kesret : çokluk
kuvve-i câzibe : çekim gücü
kuvve-i dafia : itme gücü
lasiyyema : hususan, özellikle
lisan : dil
mâden-i kelâm : sözün mâdeni; ifadenin kaynağı
metanetli : metin, sarsılmaz, sebat eden
pûşîde : örtülü, gizli
rapt eden : bağlayan
sekkâb : delici, delen
sıla-i rahm : akraba bağı, ziyareti
tabiat-ı mânâ : mânânın tabiatı
tağlit : yanıltma, karıştırma, yanlışa düşürme
teberrî : uzak olma
telvih : kinaye şeklinde açıklama; asıl mânâ ile kinaye yoluyla kastedilen mânâ arasındaki vasıtaların çok olduğu kinaye türü
tesadüfî : rastlantı
tezyinat-ı lâfziye : sözle ilgili süslemeler, cinas, seci’ gibi anlamdan ziyade kulağa hitap eden söz san’atları
ümmî : sistemli bir eğitim görmemiş
üslûp : ifade, anlatım tarzı; san’atkârın görüş, his ve idrak ediş tarzı, ifadesindeki kendine has özelliği
vaz : koyma, yerleştirme
vehm : kuruntu, zan
vesselâm : işte bu kadar, bundan sonra selâm
zâhip olma : bir zanna kapılma, bir fikre uyma
zât : kişi
اِنَّ-i tahkîkiye : Arapça’da pekiştirme edatı olan “muhakkak ki…” mânâsına gelen “inne” lafzı Diğer edatlar)