akvam : kavimler, milletler
atf-ı nazar : göz atma, dikkatini, bakışını o tarafa çevirme
âyât : âyetler
bel’ etmek : yutmak
celâlet : görkem, heybet
efkâr-ı safiye : saf, hâlis fikirler, düşünceler
efrad : fertler, birimler
ehâdîs : hadisler
faraza : varsayalım ki
fıtrat : yaratılış, mizaç
fıtrat-ı asliye : esas yaratılış gayesi
hadis : Peygamber Efendimizin (a.s.m.) mübarek söz, fiil ve hareketi veya onun onayladığı başkasına ait söz, iş veya davranış
hadis-i sahih : sahih hadis
hak : doğru, gerçek
hayfâ! : ne yazık ki!
hazain-i hayalât : hayal hazineleri
hikâyat : hikâyeler
hikâyat-ı İsrailiye : İsrailoğullarına ait hikâyeler; daha çok Yahudilere ait kitaplardan nakledilen, Kur’ân ve hadisin getirmiş olduğu ölçülere uymayan hurafelerle karışık bir kısım hikâyeler
ihtiram : saygı, hürmet
ilham : Allah tarafından kulunun kalbine bir şey ilkâ edilmesi; gönle doğması
îmâât : imâlar, işaretler
İsrâiliyat : İsrailoğulları’na ait bilgiler; daha çok Yahudiler’e ait kitaplardan nakledilen, Kur’ân ve hadisin gerçeklerine uymayan, hurafelerle karışık hikâyeler
istidlâl : delile nazar etme, delil getirme; eserden müessire zihnin intikali
istitraden : istitrad şeklinde, asıl mevzudan olmayan, tamamlayıcı unsur olarak, dolaylı olarak
kavm-i Arap : Arap kavmi, milleti
kitap : Kur’ân-ı Kerim
makbul : kabul görülen, geçerli
malûmat : bilgiler
malûmat-ı müzahrefe-i sabıka : geçmişteki kof bilgiler
mâsadak : bir söz veya hükmü doğrulayan husus, doğrulayıcı bir mânâ
me’haz : kaynak
mecrâ : kanal, bir işin gidiş şekli
mefahim : mefhumlar, kavramlar
menfez : nüfuz edilecek yer, delik
merci : kaynak, başvurulacak yer
milel-i saire : diğer milletler
muharrefe : aslı tahrif edilmiş, bozulmuş
muhit : çevre
münasip : uygun
müsadim : çarpışan, vuruşan
müselleme : herkes tarafından kabul edilen
müstaid : doğuştan yetenekli, kàbiliyetli
rivayet : duyulan şeylerin nakledilmesi
safî : duru, katıksız, temiz
sair : diğer, başka
sebebiyet vermek : sebep olmak
su-i ihtiyar : iradenin kötüye kullanımı; kötü seçim
sünnet : Peygamberimizin söz, fiil ve hareketlerine dayanan yüce prensipler
şübeh : şüpheler, tereddütler
şükûkât : şekler, şüpheler
tâlim : öğretme, eğitme
tatbik etmek : uygulamak
tefsir : açıklama, yorum; Kur’ân-ı Kerimi açıklama, yorumlama
tekemmül etmek : mükemmelleşmek, olgunlaşmak
terbiye : eğitme, belli bir amaca erişecek şekilde geliştirme, olgunlaştırma
ulema-i ehl-i kitab : ehl-i kitap âlimleri; semâvî kitaplara inanan Hıristiyan ve Yahudi âlimler
ulvî : yüce, büyük
usul : metod, yol, temel prensipler
vakta ki : ne vakit ki, ne zaman ki
zahirperest : dış görünüşe ehemmiyet veren
zevk-i tabiî : tabiî, fıtrî zevk