Metindeki Lügatları
Görüntülü ve Sesli Dersler
Bu Sayfaya Ait Soru Cevaplar
Lügat Listesi
Lügatler :
âdet-i müstemirre : eskiden beri devam edip gelen âdet, gelenek
akîm : neticesiz
bilkuvve : potansiyel olarak
bitamamihâ : tamamen, bütünüyle
cezb : çekme
cihet : yön
Dâru’l-muallimîn : öğretmen okulu; 1847'de rüştiyelere (ortaokullara) öğretmen yetiştirmek üzere kurulan eğitim kurumu
dârülfünun : üniversite
diyanet : din, dindarlık
evkaf : vakıflar
fazilet : üstünlük, erdem (bk. f-ḍ-l)
hamiyet : din, aile, vatan, millet gibi değerleri koruma duygusu ve gayreti
intizam : düzen, tertip (bk. n-ẓ-m)
istiğna etme : ihtiyaç duymama, kaçınma (bk. ğ-n-y)
kaide : kural, prensip
Kürdistan : Osmanlı döneminde Kürtlerin yaşadığı doğu illerine verilen ad (bk. bilgiler)
mahreç : çıkış
medhal : giriş
medrese : Osmanlı döneminde dinî ilimlerin tahsil edildiği yüksek eğitim kurumu
mekâtib-i âliye : yüksek okullar, üniversite ayarındaki mektepler (bk. k-t-b)
mekâtib-i âliye-i resmiye : resmî yüksek okullar (bk. k-t-b; a-l-v)
mezc etme : birbirine karıştırma, bütünleştirme
muvakkaten : geçici olarak
müdavim : bir yere ve işleme devam eden
müntic : netice veren; bir neticeye ulaştıran
müsavi : eşit
mütehassıs : ihtisas sahibi, uzman
şecere-i tûbâ : Cennetteki tûba ağacı
taksimü’l-a’mâl : işbölümü
talim-i infiradi : tek eğitimciye dayalı eğitim sistemi (bk. a-l-m; f-r-d)
tarik : yol, yöntem (bk. ṭ-r-ḳ)
tatbik : uygulama
tazammun : kapsama, içine alma
tebâdül : birbirinin yerine geçme, yer değiştirme
tebdil etmek : değiştirmek
tefeyyüz : feyizlenme, mânevî yönden faydalanma (bk. f-y-ḍ)
temin etmek : sağlamak
tevhid-i medâris : medreselerin, okulların birleştirilmesi; Osmanlı döneminde dinî ilimlerin tahsil edildiği eğitim kurumlarının bir araya getirilmesi
varidat : gelir kaynakları
zülcenaheyn : iki kanatlı; dünya ve âhiret bilgisine sahip olan
akîm : neticesiz
bilkuvve : potansiyel olarak
bitamamihâ : tamamen, bütünüyle
cezb : çekme
cihet : yön
Dâru’l-muallimîn : öğretmen okulu; 1847'de rüştiyelere (ortaokullara) öğretmen yetiştirmek üzere kurulan eğitim kurumu
dârülfünun : üniversite
diyanet : din, dindarlık
evkaf : vakıflar
fazilet : üstünlük, erdem (bk. f-ḍ-l)
hamiyet : din, aile, vatan, millet gibi değerleri koruma duygusu ve gayreti
intizam : düzen, tertip (bk. n-ẓ-m)
istiğna etme : ihtiyaç duymama, kaçınma (bk. ğ-n-y)
kaide : kural, prensip
Kürdistan : Osmanlı döneminde Kürtlerin yaşadığı doğu illerine verilen ad (bk. bilgiler)
mahreç : çıkış
medhal : giriş
medrese : Osmanlı döneminde dinî ilimlerin tahsil edildiği yüksek eğitim kurumu
mekâtib-i âliye : yüksek okullar, üniversite ayarındaki mektepler (bk. k-t-b)
mekâtib-i âliye-i resmiye : resmî yüksek okullar (bk. k-t-b; a-l-v)
mezc etme : birbirine karıştırma, bütünleştirme
muvakkaten : geçici olarak
müdavim : bir yere ve işleme devam eden
müntic : netice veren; bir neticeye ulaştıran
müsavi : eşit
mütehassıs : ihtisas sahibi, uzman
şecere-i tûbâ : Cennetteki tûba ağacı
taksimü’l-a’mâl : işbölümü
talim-i infiradi : tek eğitimciye dayalı eğitim sistemi (bk. a-l-m; f-r-d)
tarik : yol, yöntem (bk. ṭ-r-ḳ)
tatbik : uygulama
tazammun : kapsama, içine alma
tebâdül : birbirinin yerine geçme, yer değiştirme
tebdil etmek : değiştirmek
tefeyyüz : feyizlenme, mânevî yönden faydalanma (bk. f-y-ḍ)
temin etmek : sağlamak
tevhid-i medâris : medreselerin, okulların birleştirilmesi; Osmanlı döneminde dinî ilimlerin tahsil edildiği eğitim kurumlarının bir araya getirilmesi
varidat : gelir kaynakları
zülcenaheyn : iki kanatlı; dünya ve âhiret bilgisine sahip olan
Altıncı şart: Bir mahreç bulmak ve müdavimlerin tefeyyüzünü temin etmek; hem de mekâtib-i âliye-i resmiyeye müsavi tutmak ve imtihanları, onların imtihanları gibi müntiç kılmak, akîm bırakmamaktır.
Yedinci şart: Dâru’l-muallimîni muvakkaten şu dârülfünun dairesinde merkez kılmak, mezc etmektir. Ta ki, intizam ve tefeyyüz ondan buna geçsin ve fazilet ve diyanet, bundan ona geçsin; tebâdül ile her biri ötekine bir kanat verip zülcenaheyn olsun.
Sekizinci şart: Kürdistan’da âdet-i müstemirre olan talim-i infiradiyi halka ve daireye tebdil etmek. 1 اِنَّ هٰذِهِ عَادَةٌ دَرَسَ عَلَيْهَا الدَّهْرُ وَدَرَبَ
Sual: Varidatı nedir?
Cevap: Hamiyet ve gayret.
Sual: Sonra?
Cevap: Şu medrese, çekirdek gibi bilkuvve bir şecere-i tûbâyı tazammun eyliyor. Eğer hamiyet ve gayretle yeşillense, tabiatıyla maddî hayatını cezb ile sizin kuru kesenizden istiğna edecektir.
Sual: Ne cihetle?
Cevap: Çok cihetle.
Brincisi: Evkaf, hakkıyla intizama girse, şu havuza tevhid-i medâris tarikiyle bir mühim çeşmeyi akıtacaktır.
İkincisi: Zekâttır. Zira biz hem Hanefî, hem Şâfiîyiz. Bir zamandan sonra o Medresetü’z-Zehrâ İslâmiyete ve insâniyete göstereceği hizmetle, şüphesiz bir kısım zekâtı bilistihkak kendine münhasır edecektir. Bâhusus, zekâtın zekâtı da olsa kâfidir.
Yedinci şart: Dâru’l-muallimîni muvakkaten şu dârülfünun dairesinde merkez kılmak, mezc etmektir. Ta ki, intizam ve tefeyyüz ondan buna geçsin ve fazilet ve diyanet, bundan ona geçsin; tebâdül ile her biri ötekine bir kanat verip zülcenaheyn olsun.
Sekizinci şart: Kürdistan’da âdet-i müstemirre olan talim-i infiradiyi halka ve daireye tebdil etmek. 1 اِنَّ هٰذِهِ عَادَةٌ دَرَسَ عَلَيْهَا الدَّهْرُ وَدَرَبَ
Sual: Varidatı nedir?
Cevap: Hamiyet ve gayret.
Sual: Sonra?
Cevap: Şu medrese, çekirdek gibi bilkuvve bir şecere-i tûbâyı tazammun eyliyor. Eğer hamiyet ve gayretle yeşillense, tabiatıyla maddî hayatını cezb ile sizin kuru kesenizden istiğna edecektir.
Sual: Ne cihetle?
Cevap: Çok cihetle.
Brincisi: Evkaf, hakkıyla intizama girse, şu havuza tevhid-i medâris tarikiyle bir mühim çeşmeyi akıtacaktır.
İkincisi: Zekâttır. Zira biz hem Hanefî, hem Şâfiîyiz. Bir zamandan sonra o Medresetü’z-Zehrâ İslâmiyete ve insâniyete göstereceği hizmetle, şüphesiz bir kısım zekâtı bilistihkak kendine münhasır edecektir. Bâhusus, zekâtın zekâtı da olsa kâfidir.
Dipnotlar - Arapça İbareler - Haşiyeler:
1 : Şüphesiz bu (tek eğitimciye dayalı eğitim sistemi) zamanın imha edip yerle bir ettiği bir âdettir.
Lügatler :
âdet-i müstemirre : eskiden beri devam edip gelen âdet, gelenek
akîm : neticesiz
bilkuvve : potansiyel olarak
bitamamihâ : tamamen, bütünüyle
cezb : çekme
cihet : yön
Dâru’l-muallimîn : öğretmen okulu; 1847'de rüştiyelere (ortaokullara) öğretmen yetiştirmek üzere kurulan eğitim kurumu
dârülfünun : üniversite
diyanet : din, dindarlık
evkaf : vakıflar
fazilet : üstünlük, erdem (bk. f-ḍ-l)
hamiyet : din, aile, vatan, millet gibi değerleri koruma duygusu ve gayreti
intizam : düzen, tertip (bk. n-ẓ-m)
istiğna etme : ihtiyaç duymama, kaçınma (bk. ğ-n-y)
kaide : kural, prensip
Kürdistan : Osmanlı döneminde Kürtlerin yaşadığı doğu illerine verilen ad (bk. bilgiler)
mahreç : çıkış
medhal : giriş
medrese : Osmanlı döneminde dinî ilimlerin tahsil edildiği yüksek eğitim kurumu
mekâtib-i âliye : yüksek okullar, üniversite ayarındaki mektepler (bk. k-t-b)
mekâtib-i âliye-i resmiye : resmî yüksek okullar (bk. k-t-b; a-l-v)
mezc etme : birbirine karıştırma, bütünleştirme
muvakkaten : geçici olarak
müdavim : bir yere ve işleme devam eden
müntic : netice veren; bir neticeye ulaştıran
müsavi : eşit
mütehassıs : ihtisas sahibi, uzman
şecere-i tûbâ : Cennetteki tûba ağacı
taksimü’l-a’mâl : işbölümü
talim-i infiradi : tek eğitimciye dayalı eğitim sistemi (bk. a-l-m; f-r-d)
tarik : yol, yöntem (bk. ṭ-r-ḳ)
tatbik : uygulama
tazammun : kapsama, içine alma
tebâdül : birbirinin yerine geçme, yer değiştirme
tebdil etmek : değiştirmek
tefeyyüz : feyizlenme, mânevî yönden faydalanma (bk. f-y-ḍ)
temin etmek : sağlamak
tevhid-i medâris : medreselerin, okulların birleştirilmesi; Osmanlı döneminde dinî ilimlerin tahsil edildiği eğitim kurumlarının bir araya getirilmesi
varidat : gelir kaynakları
zülcenaheyn : iki kanatlı; dünya ve âhiret bilgisine sahip olan
akîm : neticesiz
bilkuvve : potansiyel olarak
bitamamihâ : tamamen, bütünüyle
cezb : çekme
cihet : yön
Dâru’l-muallimîn : öğretmen okulu; 1847'de rüştiyelere (ortaokullara) öğretmen yetiştirmek üzere kurulan eğitim kurumu
dârülfünun : üniversite
diyanet : din, dindarlık
evkaf : vakıflar
fazilet : üstünlük, erdem (bk. f-ḍ-l)
hamiyet : din, aile, vatan, millet gibi değerleri koruma duygusu ve gayreti
intizam : düzen, tertip (bk. n-ẓ-m)
istiğna etme : ihtiyaç duymama, kaçınma (bk. ğ-n-y)
kaide : kural, prensip
Kürdistan : Osmanlı döneminde Kürtlerin yaşadığı doğu illerine verilen ad (bk. bilgiler)
mahreç : çıkış
medhal : giriş
medrese : Osmanlı döneminde dinî ilimlerin tahsil edildiği yüksek eğitim kurumu
mekâtib-i âliye : yüksek okullar, üniversite ayarındaki mektepler (bk. k-t-b)
mekâtib-i âliye-i resmiye : resmî yüksek okullar (bk. k-t-b; a-l-v)
mezc etme : birbirine karıştırma, bütünleştirme
muvakkaten : geçici olarak
müdavim : bir yere ve işleme devam eden
müntic : netice veren; bir neticeye ulaştıran
müsavi : eşit
mütehassıs : ihtisas sahibi, uzman
şecere-i tûbâ : Cennetteki tûba ağacı
taksimü’l-a’mâl : işbölümü
talim-i infiradi : tek eğitimciye dayalı eğitim sistemi (bk. a-l-m; f-r-d)
tarik : yol, yöntem (bk. ṭ-r-ḳ)
tatbik : uygulama
tazammun : kapsama, içine alma
tebâdül : birbirinin yerine geçme, yer değiştirme
tebdil etmek : değiştirmek
tefeyyüz : feyizlenme, mânevî yönden faydalanma (bk. f-y-ḍ)
temin etmek : sağlamak
tevhid-i medâris : medreselerin, okulların birleştirilmesi; Osmanlı döneminde dinî ilimlerin tahsil edildiği eğitim kurumlarının bir araya getirilmesi
varidat : gelir kaynakları
zülcenaheyn : iki kanatlı; dünya ve âhiret bilgisine sahip olan
