Tecellî-i sıfâtı ve cilve-i ef’âli içindeki teveccüh-ü ehadiyetinden hangi şey saklanabilir?1 Hangi iş Ona ağır gelebilir?2 Hangi yer Ondan gizlenebilir?3 Hangi fert Ondan uzak kalabilir?4 Hangi şahıs külliyet kesbetmeden Ona yanaşabilir?5 Hiç eşya Ondan gizlenebilir mi?6 Hiç bir iş bir işe mâni olur mu?7 Hiç bir yer Onun huzurundan hâli kalır mı?8

İbn-i Abbas Radıyallahu Anhın dediği gibi, “herbir mevcuda bakar birer mânevî basarı ve işitir birer mânevî sem’i“ bulunmaz mı? Silsile-i eşya, Onun evâmir ve kanunlarının sür’atle cereyanlarına birer tel, birer damar hükmüne geçmez mi? Mevâni ve avâik Onun tasarrufuna vesâil ve vesait olamaz mı?

Esbab ve vesait sırf zâhirî bir perde olamaz mı? Hiçbir yerde bulunmadığı halde her yerde bulunmaz mı? Hiç tahayyüz ve temekküne muhtaç olur mu? Hiç uzaklık ve küçüklük ve tabakat-ı vücudun perdeleri Onun kurbiyetine ve tasarrufuna ve şuhuduna mâni olabilir mi?

Hem, hiç maddîlerin, mümkünlerin, kesiflerin, kesirlerin, mukayyetlerin, mahdutların hassaları ve maddenin ve imkânın ve kesafetin ve kesretin ve takayyüdün ve mahdudiyetin mahsus ve münhasır lâzımları olan tagayyür, tebeddül, tahayyüz ve tecezzî gibi emirler, maddeden mücerred ve Vâcibü’l-Vücud ve Nuru’l-Envar ve Vâhid-i Ehad ve kuyuddan münezzeh ve huduttan müberrâ ve kusurdan mukaddes ve noksandan muallâ bir Zât-ı Akdese lâhik olabilir mi? Acz hiç Ona yakışır mı? Kusur hiç Onun dâmen-i izzetine yanaşır mı?

Dipnotlar - Arapça İbareler - Haşiyeler:

1 : bk. Âl-i İmran Sûresi, 3:29, 118; İbrahim Sûresi, 14:38; Ahzâp Sûresi, 32:37, 54; Fussilet Sûresi, 41:40.
2 : bk. Bakara Sûresi, 2:255.
3 : bk. Âl-i İmran Sûresi, 3:5; İbrahim Sûresi, 14:38.
4 : bk. Sebe Sûresi, 34:50; Vâkıa Sûresi, 56:85; Hadîd Sûresi, 57:4; Mücadele Sûresi, 58:7.
5 : bk. Mutaffifin Sûresi, 83:21.
6 : bk. Âl-i İmran Sûresi, 3:5; İbrahim Sûresi, 14:38.
7 : bk. Bakara Sûresi, 2:253; Enbiyâ Sûresi, 21:23; Hac Sûresi, 22:14, 18; Bürûc Sûresi, 85:16.
8 : bk. Nisâ Sûresi, 4:78; Mâide Sûresi, 5:17-18; Fâtır Sûresi, 35:13; Mücadele Sûresi, 58:7.
« Önceki Sayfa  | | Sonraki Sayfa »
Sonraki Risale: Üçüncü Mevkıf
Ekranı Genişlet
Lügat Listesi

Lügatler :

âlem-i berzah : dünya ile âhiret arasındaki kabir âlemi
âlem-i ervah : ruhlar âlemi
âlem-i misal : görüntü âlemi; bütün varlıkların ve olayların görüntülerinin yansıdığı madde ötesi âlem
avâik : engeller
âyine-i cemâl : güzelliğin aynası
basar : görme
cereyan : hareket, akım
cilve-i ef’âl : Allah’ın fiillerinin görünmesi, ortaya çıkması
esbab : sebepler
eşya : varlıklar
evâmir : emirler
hâli : uzak, ıssız
hassa : nitelik, özellik
ilm-i muhit : herşeyi kuşatıcı ilim
imkân : mümkün olma, olabilirlik
irade-i külliye : herşeyi kuşatan irade
kesafet : yoğunluk, katılık, saydam olmama
kesbetmek : kazanmak
kesir : çok
kesret : çokluk
kudret-i mutlaka : sınırsız güç ve iktidar
kurbiyet : yakınlık
külliye : kapsamlı, genel
külliyet : genele hitap etme, kapsamlılık
mahdudiyet : sınırlılık, hududu çizilmiş
mahdut : sınırlı
mahsus : özel
mâni : engel
mevâni : mâniler, engeller
mevcud : varlık
muhîta : kapsamlı, kuşatıcı
mukayyet : kayıtlı, sınırlı
mümkin : varlığı ile yokluğu imkân dahilinde olup varlığı Allah’ın var etmesine bağlı olan
münhasır : bağlı ve sınırlı olma
nim-şeffaf : yarı şeffaf
Radıyallahu Anh : “Allah ondan razı olsun”
sem’ : işitme
sıfât : vasıflar, nitelikler
silsile-i eşya : varlıklar zinciri
şuhud : görme
şuûnât : fiiller, işler, faaliyetler
tabakat-ı vücud : varlık tabakaları
tahayyüz : yer tutma, yer alma
takayyüd : kayıt altında olma, sınırlılık
tasarruf : dilediği gibi kullanma ve yönetme
tecellî-i sıfât : Allah’ın sıfatlarının yansıması, görünmesi
temekkün : mekân tutma, yerleşme
teveccüh-ü ehadiyet : Allah’ın herbir varlığa ayrı ayrı ve doğrudan teveccühü, yönelmesi
vesâil : vesileler, sebepler
vesait : vasıtalar, araçlar
zâhir : açık, görünen
zahirî : görünürdeki
Zât-ı Akdes : her türlü kusur ve eksiklikten uzak olan Zât, Allah
Yükleniyor...