Metindeki Lügatları
Görüntülü ve Sesli Dersler
Bu Sayfaya Ait Soru Cevaplar
Lügat Listesi
Lügatler :
âlem-i İslâm : İslâm dünyası
arz etme : söyleme, sunma
bi’set : Allah tarafından peygamber ve elçi olarak gönderilme
bidayet-i Hürriyet : Hürriyetin başlangıcı, İkinci Meşrutiyet’in ilân edildiği 1908 yılları
bilâkis : aksine, tersine
binaenaleyh : bundan dolayı
Cumhur-u Enbiya : Peygamberlerin çoğunluğu
devlet-i İslâmiye : İslâm devleti
fevzâ : kargaşa
Garb : Batı
gayr-ı münfek : birbirinden ayrılması imkânsız
hâkim : hükmeden, egemen
halife : Peygamberimizin (a.s.m.) vekili olarak Müslümanların din ve dünya işlerinin tedbirini gören genel başkan
hâsıl olmak : meydana gelmek
hilâfet : halifelik
hissiyat : duygular, hisler
hususiyet : özellik
içtihadat : içtihatlar; dinen kesin olarak belirtilmeyen konularda Kur’ân ve hadîse dayanarak hüküm çıkarma işlemleri
istinat etme : dayanma
istinatgâh : dayanak noktası
kader-i ezelî : ezelî kader; Allah’ın ezelî ilmi ile kâinatta olmuş ve olacak herşeyi bilip takdir etmesi
kifayet etmeme : yeterli olmama
mâbeyninde : aralarında
mâkes : ayna, yansıma yeri
malik : sahip
medetkâr : yardımcı, muîn
meşihat : şeyhülislâmlık, Osmanlıda Diyanet İşleri Başkanlığı
mezellet : aşağılık, zelillik
muhafaza etme : koruma
muhtelif : çeşitli, ayrı ayrı
münasebat : ilişkiler, bağlantılar
müsademat : çarpışmalar, vuruşmalar
mütemerkiz nokta : merkezleşmiş nokta, bir araya toplandığı nokta
müttehid-i bizzat : bizzat müttehid, birleşik, tek vücut (ikisinin tek vücut olması dışarıdan bir vasıtaya bağlı değil)
nezaret etme : yönetme, idare etme
nispetle : oranla, kıyasla
rabıta-i nuraniye : nurlu, mânevî bağ
remz : işaret
sadaret : Osmanlı İmparatorluğunda başvezirlik, sadrâzamlık, başbakanlık makamı
saltanat : sultanlık, egemenlik, hâkimiyet, otorite
sultan : hükümdar, padişah; otoriteyi elinde tutan
şark : doğu
şûrâ : şûrâ meclisi, danışma kurulu
tedennî etme : alçalma, gerileme
tekraren : defalarca, tekrarlanarak
temeddün : medenileşme, medeniyet alanında gelişme
temessük etme : sarılma, tutunma
terakki etme : ilerleme, yükselme
tezahürat : yansımalar, belirtiler
zaaf : zayıflık, güçsüzlük
arz etme : söyleme, sunma
bi’set : Allah tarafından peygamber ve elçi olarak gönderilme
bidayet-i Hürriyet : Hürriyetin başlangıcı, İkinci Meşrutiyet’in ilân edildiği 1908 yılları
bilâkis : aksine, tersine
binaenaleyh : bundan dolayı
Cumhur-u Enbiya : Peygamberlerin çoğunluğu
devlet-i İslâmiye : İslâm devleti
fevzâ : kargaşa
Garb : Batı
gayr-ı münfek : birbirinden ayrılması imkânsız
hâkim : hükmeden, egemen
halife : Peygamberimizin (a.s.m.) vekili olarak Müslümanların din ve dünya işlerinin tedbirini gören genel başkan
hâsıl olmak : meydana gelmek
hilâfet : halifelik
hissiyat : duygular, hisler
hususiyet : özellik
içtihadat : içtihatlar; dinen kesin olarak belirtilmeyen konularda Kur’ân ve hadîse dayanarak hüküm çıkarma işlemleri
istinat etme : dayanma
istinatgâh : dayanak noktası
kader-i ezelî : ezelî kader; Allah’ın ezelî ilmi ile kâinatta olmuş ve olacak herşeyi bilip takdir etmesi
kifayet etmeme : yeterli olmama
mâbeyninde : aralarında
mâkes : ayna, yansıma yeri
malik : sahip
medetkâr : yardımcı, muîn
meşihat : şeyhülislâmlık, Osmanlıda Diyanet İşleri Başkanlığı
mezellet : aşağılık, zelillik
muhafaza etme : koruma
muhtelif : çeşitli, ayrı ayrı
münasebat : ilişkiler, bağlantılar
müsademat : çarpışmalar, vuruşmalar
mütemerkiz nokta : merkezleşmiş nokta, bir araya toplandığı nokta
müttehid-i bizzat : bizzat müttehid, birleşik, tek vücut (ikisinin tek vücut olması dışarıdan bir vasıtaya bağlı değil)
nezaret etme : yönetme, idare etme
nispetle : oranla, kıyasla
rabıta-i nuraniye : nurlu, mânevî bağ
remz : işaret
sadaret : Osmanlı İmparatorluğunda başvezirlik, sadrâzamlık, başbakanlık makamı
saltanat : sultanlık, egemenlik, hâkimiyet, otorite
sultan : hükümdar, padişah; otoriteyi elinde tutan
şark : doğu
şûrâ : şûrâ meclisi, danışma kurulu
tedennî etme : alçalma, gerileme
tekraren : defalarca, tekrarlanarak
temeddün : medenileşme, medeniyet alanında gelişme
temessük etme : sarılma, tutunma
terakki etme : ilerleme, yükselme
tezahürat : yansımalar, belirtiler
zaaf : zayıflık, güçsüzlük
2 وَأَمْرُهُمْ شُورٰى بَيْنَهُمْ1 - وَشَاوِرْهُمْ فِى اْلأَمْرِ
HAŞİYE
Tarih bize gösteriyor ki, İslâm ne derece dine temessük etmişse terakki etmiş, ne vakit dinde zaaf göstermişse tedennî etmiştir. Başka dinde, bilâkis, kuvveti zamanında vahşet, zaafı zamanında temeddün hâsıl olmuştur.
Cumhur-u enbiyanın şarkta bi’seti, kader-i ezelînin bir remzidir ki, şarkın hissiyatına hâkim, dindir. Bugün âlem-i İslâmdaki tezahürat da gösteriyor ki, âlem i İslâmı uyandıracak, şu mezelletten kurtaracak, yine o histir.
Hem de sabit oldu ki, bu devlet-i İslâmiyeyi bütün öldürücü müsademata rağmen, yine o his muhafaza etmiştir. Bu hususta garba nispetle ayrı bir hususiyete malikiz; onlara kıyas edilemeyiz.
Saltanat ve hilâfet gayr-ı münfek, müttehid-i bizzattır. Cihet muhteliftir. Binaenaleyh, bizim Padişahımız hem sultandır, hem halifedir ve âlem-i İslâmın bayrağıdır. Saltanat itibarıyla otuz milyona nezaret ettiği gibi, hilâfet itibarıyla üç yüz milyonun mâbeynindeki rabıta-i nuraniyenin mâkes ve istinatgâh ve medetkârı olmak gerekir. Saltanatı sadaret, hilâfeti meşihat temsil eder.
HAŞİYE
Tarih bize gösteriyor ki, İslâm ne derece dine temessük etmişse terakki etmiş, ne vakit dinde zaaf göstermişse tedennî etmiştir. Başka dinde, bilâkis, kuvveti zamanında vahşet, zaafı zamanında temeddün hâsıl olmuştur.
Cumhur-u enbiyanın şarkta bi’seti, kader-i ezelînin bir remzidir ki, şarkın hissiyatına hâkim, dindir. Bugün âlem-i İslâmdaki tezahürat da gösteriyor ki, âlem i İslâmı uyandıracak, şu mezelletten kurtaracak, yine o histir.
Hem de sabit oldu ki, bu devlet-i İslâmiyeyi bütün öldürücü müsademata rağmen, yine o his muhafaza etmiştir. Bu hususta garba nispetle ayrı bir hususiyete malikiz; onlara kıyas edilemeyiz.
Saltanat ve hilâfet gayr-ı münfek, müttehid-i bizzattır. Cihet muhteliftir. Binaenaleyh, bizim Padişahımız hem sultandır, hem halifedir ve âlem-i İslâmın bayrağıdır. Saltanat itibarıyla otuz milyona nezaret ettiği gibi, hilâfet itibarıyla üç yüz milyonun mâbeynindeki rabıta-i nuraniyenin mâkes ve istinatgâh ve medetkârı olmak gerekir. Saltanatı sadaret, hilâfeti meşihat temsil eder.
Dipnotlar - Arapça İbareler - Haşiyeler:
HAŞİYE : Bidayet-i Hürriyette şu fikri Jön Türklere teklif ettim, kabul etmediler. On iki sene sonra tekrar teklif ettim, kabul ettiler. Lâkin Meclis feshedildi. Şimdi âlem-i İslâmın mütemerkiz noktasına tekraren arz ediyorum.
1 : “Onların işleri, aralarında yaptıkları istişare iledir.” Şûrâ Sûresi, 42:38.
2 : “İşlerinde onlarla istişare et.” Âl-i İmrân Sûresi, 3:159.
1 : “Onların işleri, aralarında yaptıkları istişare iledir.” Şûrâ Sûresi, 42:38.
2 : “İşlerinde onlarla istişare et.” Âl-i İmrân Sûresi, 3:159.
Lügatler :
âlem-i İslâm : İslâm dünyası
arz etme : söyleme, sunma
bi’set : Allah tarafından peygamber ve elçi olarak gönderilme
bidayet-i Hürriyet : Hürriyetin başlangıcı, İkinci Meşrutiyet’in ilân edildiği 1908 yılları
bilâkis : aksine, tersine
binaenaleyh : bundan dolayı
Cumhur-u Enbiya : Peygamberlerin çoğunluğu
devlet-i İslâmiye : İslâm devleti
fevzâ : kargaşa
Garb : Batı
gayr-ı münfek : birbirinden ayrılması imkânsız
hâkim : hükmeden, egemen
halife : Peygamberimizin (a.s.m.) vekili olarak Müslümanların din ve dünya işlerinin tedbirini gören genel başkan
hâsıl olmak : meydana gelmek
hilâfet : halifelik
hissiyat : duygular, hisler
hususiyet : özellik
içtihadat : içtihatlar; dinen kesin olarak belirtilmeyen konularda Kur’ân ve hadîse dayanarak hüküm çıkarma işlemleri
istinat etme : dayanma
istinatgâh : dayanak noktası
kader-i ezelî : ezelî kader; Allah’ın ezelî ilmi ile kâinatta olmuş ve olacak herşeyi bilip takdir etmesi
kifayet etmeme : yeterli olmama
mâbeyninde : aralarında
mâkes : ayna, yansıma yeri
malik : sahip
medetkâr : yardımcı, muîn
meşihat : şeyhülislâmlık, Osmanlıda Diyanet İşleri Başkanlığı
mezellet : aşağılık, zelillik
muhafaza etme : koruma
muhtelif : çeşitli, ayrı ayrı
münasebat : ilişkiler, bağlantılar
müsademat : çarpışmalar, vuruşmalar
mütemerkiz nokta : merkezleşmiş nokta, bir araya toplandığı nokta
müttehid-i bizzat : bizzat müttehid, birleşik, tek vücut (ikisinin tek vücut olması dışarıdan bir vasıtaya bağlı değil)
nezaret etme : yönetme, idare etme
nispetle : oranla, kıyasla
rabıta-i nuraniye : nurlu, mânevî bağ
remz : işaret
sadaret : Osmanlı İmparatorluğunda başvezirlik, sadrâzamlık, başbakanlık makamı
saltanat : sultanlık, egemenlik, hâkimiyet, otorite
sultan : hükümdar, padişah; otoriteyi elinde tutan
şark : doğu
şûrâ : şûrâ meclisi, danışma kurulu
tedennî etme : alçalma, gerileme
tekraren : defalarca, tekrarlanarak
temeddün : medenileşme, medeniyet alanında gelişme
temessük etme : sarılma, tutunma
terakki etme : ilerleme, yükselme
tezahürat : yansımalar, belirtiler
zaaf : zayıflık, güçsüzlük
arz etme : söyleme, sunma
bi’set : Allah tarafından peygamber ve elçi olarak gönderilme
bidayet-i Hürriyet : Hürriyetin başlangıcı, İkinci Meşrutiyet’in ilân edildiği 1908 yılları
bilâkis : aksine, tersine
binaenaleyh : bundan dolayı
Cumhur-u Enbiya : Peygamberlerin çoğunluğu
devlet-i İslâmiye : İslâm devleti
fevzâ : kargaşa
Garb : Batı
gayr-ı münfek : birbirinden ayrılması imkânsız
hâkim : hükmeden, egemen
halife : Peygamberimizin (a.s.m.) vekili olarak Müslümanların din ve dünya işlerinin tedbirini gören genel başkan
hâsıl olmak : meydana gelmek
hilâfet : halifelik
hissiyat : duygular, hisler
hususiyet : özellik
içtihadat : içtihatlar; dinen kesin olarak belirtilmeyen konularda Kur’ân ve hadîse dayanarak hüküm çıkarma işlemleri
istinat etme : dayanma
istinatgâh : dayanak noktası
kader-i ezelî : ezelî kader; Allah’ın ezelî ilmi ile kâinatta olmuş ve olacak herşeyi bilip takdir etmesi
kifayet etmeme : yeterli olmama
mâbeyninde : aralarında
mâkes : ayna, yansıma yeri
malik : sahip
medetkâr : yardımcı, muîn
meşihat : şeyhülislâmlık, Osmanlıda Diyanet İşleri Başkanlığı
mezellet : aşağılık, zelillik
muhafaza etme : koruma
muhtelif : çeşitli, ayrı ayrı
münasebat : ilişkiler, bağlantılar
müsademat : çarpışmalar, vuruşmalar
mütemerkiz nokta : merkezleşmiş nokta, bir araya toplandığı nokta
müttehid-i bizzat : bizzat müttehid, birleşik, tek vücut (ikisinin tek vücut olması dışarıdan bir vasıtaya bağlı değil)
nezaret etme : yönetme, idare etme
nispetle : oranla, kıyasla
rabıta-i nuraniye : nurlu, mânevî bağ
remz : işaret
sadaret : Osmanlı İmparatorluğunda başvezirlik, sadrâzamlık, başbakanlık makamı
saltanat : sultanlık, egemenlik, hâkimiyet, otorite
sultan : hükümdar, padişah; otoriteyi elinde tutan
şark : doğu
şûrâ : şûrâ meclisi, danışma kurulu
tedennî etme : alçalma, gerileme
tekraren : defalarca, tekrarlanarak
temeddün : medenileşme, medeniyet alanında gelişme
temessük etme : sarılma, tutunma
terakki etme : ilerleme, yükselme
tezahürat : yansımalar, belirtiler
zaaf : zayıflık, güçsüzlük
