âlem-i İslâm : İslâm dünyası
aşır : Kur’ân-ı Kerimin on âyetlik her bir bölümü
binaen : dayanarak
celb etme : çekme
alâkadar : alâkalı, ilgili
âlem-i İslâm : İslâm âlemi
Avn-i İlâhî : Allah’ın yardımı
beyanat : açıklamalar, izahlar
ebedî : sonsuz, sonu olmayan
elzem : çok lüzumlu
fitne : ahlâkta ve toplum düzeninde azgınlık ve bozgunculuk; baştan çıkarma
hâdim : hizmetkar, hizmet eden
hakikat : gerçek, doğru
harb-i umumî : bütün dünyayı etkileyen Birinci Dünya Savaşı
hilâfet : halifelik; Peygamberimizin vekili olarak Müslümanların din ve dünya işlerinin tedbirini gören genel başkanlık makamı
hükûmet-i Cumhuriye : Cumhuriyet hükûmeti
Hürriyet : II. Meşrutiyet’in ilânı ile birlikte gerçekleşen yeni sistemin halk arasındaki adı
içtima : toplantı
idare : yönetim
ihsan : bağış, ikram, lütuf
İlâhî kudret : Allah’ın bütün varlığı kuşatan güç ve iktidarı
inkılâp : köklü değişim, dönüşüm
inkıraz bulma : dağılıp yok olma, son bulma
istiaze : Allah’a sığınma
istikbal : gelecek
istilâ : kuşatma, ele geçirme
istinad eden : dayanan
kıt’a : kara parçası
kuvve-i ulviye : yüksek ve manevî güç
mani : engel
merkez-i hükûmet : yönetim merkezi
meşrutiyet : başında hükümdar bulunmakla birlikte seçimle belirlenmiş bir yasama meclisine dayanan, yürütmesi denetime açık anayasal idare şekli; Osmanlılarda 1876 anayasasıyla başlayan, 1908 değişikliğiyle devam eden hukukî ve siyasi döneme verilen ad
mevcut : var
mezkûr : anılan, sözü geçen
Mu’cize-i Peygamberî : Peygamber Efendimizin mu’cizesi
muazzam : büyük
muhtelif : çeşitli
müteakiben : –den sonra
müteakip : –den sonra
neşretme : yayınlama
nokta-i istinad : dayanak noktası
nutuk : konuşma
revaç verme : insanların ilgi ve alâkalarını harekete geçirme
saadet : mutluluk
sada : ses
şeriat : Allah tarafından bildirilen hükümler, Kur’ân ve sünnet
taarruz : saldırı
tasavvur : düşünme, hayalinde canlandırma
tecellî : belirme, görünme, yansıma
teşekkül : oluşum, hareket
ümmet : Hz. Peygambere inanıp onun yolundan giden mü’minler
vahdet : birlik
vesile : vasıta
zuhur : görünme, ortaya çıkma
zulümat : karanlıklar
cihet : taraf, yön
âb-ı kevser : Cennetteki Kevser Irmağının suyu
âhirzaman : dünya hayatının kıyamete yakın son devresi
âlem-i İslâm ve insanlık : İslâm ve insanlık dünyası
âlem-i İslâm : İslam dünyası
berzah : kabir âlemi
celb etme : çekme
defter-i a’mâl : amel defteri; iyi ve kötü işlerin kaydedildiği defter
ehemmiyetsiz : kıymetsiz, önemsiz
esfel-i sâfilîn : aşağıların en aşağısı
eşhas-ı âhirzaman : âhirzamanda geleceği haber verilen şahıslar
faraza : varsayalım ki
feyiz : bolluk, bereket, lütuf
hadsiz : sınırsız
hâlet-i ruhiye : ruh hâli
helâl : dine uygun
hezeyancı : saçmalayan
hubb-u cah : makam, mevki sevgisi
Hürriyet : II. Meşrutiyet’in ilânı ile birlikte gerçekleşen yeni sistemin halk arasındaki adı
ihbar etme : haber verme
ihlâs : samimiyet, ibadet ve davranışlarda sadece Allah’ın rızasını gözetme
istifade : faydalanma, yararlanma
ittihaz etmek : edinmek, kabullenmek
kemâl : kusursuzluk, mükemmellik
kıymettar : kıymetli
mahlûk : yaratılmış
makam-ı mânevî : mânevî makam
meb’usluk : milletvekilliği
meftun : düşkün, tutkun
menhus : uğursuz, kötü
mukabele etme : karşılık verme, karşı koyma
mukàbil : karşılık
muvakkat : gelip geçici
mübarek : hayırlı
müptelâ : bağımlı, düşkün
müstehzî : alay eden
nazar : bakış, göz
nevi : tür, çeşit
nüfuz : etki, otorite
rahmet : merhamet, ihsan, bağış
rıza-yı İlâhî : Allah’ın rızası
rivayetler : Hz. Peygamber’den (a.s.m.) nakledilen haberler, hadis-i şerifler
suret : biçim, şekil
şark : doğu
şöhretperest : şöhret düşkünü
tahsis : bir şeyi belli bir kişinin tasarrufuna sunma
tevil : yorum
ünsiyet : dostluk, yakınlık, alışma
vaiz-i umumî : umumî, genel vaiz
zuhur etme : görünme, ortaya çıkma
dessas : hilebaz, aldatıcı
ecnebî : yabancı, halka ve Müslümanlara yabancı olan
efrad : fertler, bireyler
eğlence-perest : eğlence ve oyuna düşkün
ehl-i dalâlet : doğru ve hak yoldan sapmış olanlar, sapkın kimseler
ehl-i dünya : dünyaya dalıp, âhireti düşünmeyenler
ehl-i fazl ve kemâl : fazilet ve kemâl sahibi olanlar
ehl-i hakikat : doğru ve hak yolda olan kimseler
emel : arzu, istek
esfel-i sâfilîn : aşağıların en aşağısı
fuhşiyat/fuhş : çok çirkin, aşağılık, helâl olmayan şeyler
hafiye : gizli çalışan, casus
haylâz : yaramaz, serseri
hizmet-i Kur’ân : Kur’ân hizmeti
hubb-u cah : makam, mevki sevgisi
hüsn-ü tesir : güzel, iyi tesir
hüsn-ü teveccüh : güzel ve hoş görmek, güzel bulmak
icap : gerektirme, lâzım
ihtar : hatırlatma, uyarı
iltifat-ı Rahmânî : Allah’ın sonsuz rahmetiyle lütuf ve ikramda bulunması
in’ikâs : yansıma
inkılâb : köklü değişim
istihsan : beğenme, güzel bulma
istihzâkârâne : alay edercesine
izale edilmek : giderilmek, ortadan kaldırılmak
kabul-ü Rabbânî : Cenâb-ı Allah’ın kabul ve rızâsı
kanun-u esasî : esas kanun; temel kanun ve kurallar
kudsî : her türlü kusur ve noksandan uzak, mukaddes
makbul : kabul gören, geçerli
meşru : helâl, dine uygun
muazzam : azametli, çok büyük
muhterem : hürmete lâyık, saygıdeğer
mübarek : bereketli, hayırlı
mülhid : dinsiz, inkâr eden, dini bozmaya çalışan
mütelezziz : lezzetlenen, lezzet alan
müteveccihen : yönelerek
nam kazanma : ün kazanma, ünlenme
nazar : bakış, göz
nazar-ı nefret : nefret içeren bakış
nisbeten : kıyasla, oranla
raksetmek : dans etmek
rıza-yı İlâhî : Allah’ın rızası
riyaset : başkanlık
sadâ : ses
sevab-ı uhrevî : ahiret için yapılan, kazanılan sevaplar iyilikler
sukut : alçalma, düşme
süflî : alçak, aşağılık
şakirt : talebe, öğrenci
şeâir-i İslâmiye : İslâma sembol olmuş şeyler
tahkir : aşağılama
tahrip etme : bozma, yıkma
temsil : analoji, kıyaslama tarzında benzetme
teveccüh : ilgi, yönelme
teveccüh-ü rahmet : ilâhî rahmetin yönelmesi, gelmesi
tevlit etme : doğurma, meydana getirme
umum : bütün, genel
zerre : çok küçük, az