"Dördüncü Dal’a dikkat et, Beşinci Dal’a yapış çık, meyvelerini kopar al." Bu sıralamadaki hikmeti izah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Bu Söz’ün marifet ve muhabbet meyveleri Beşinci Dal’dadır. Diğer dört dal, bu son noktaya ulaştırmak içindir.

İnsanın marifet ve muhabbet hedefine varabilmesi için evvelâ kâinatı ve onda tezahür eden esmâ tecellilerini doğru okuması gerekir. Bunun için, Birinci Dal'da esma-i hüsnanın tecelli daireleri ve bunların tefekküründe dikkat edilecek esaslar ele alınmıştır.

İkinci Dal’da, hakikati bulmaya talip olan bir insanın önünde bulunan muhtelif yollar mukayese edilmiş ve en sağlam yolun Peygamber Efendimiz’e (asm.) tabi olmak şeklinde ifade edilen “nübüvvet yolu” olduğu ortaya konulmuştur.

Üçüncü Dal’da, hak yol olarak İslâm’ı seçen bir insanın, iman ve İslam konusundaki bazı itirazlara karşı hangi esaslara uyması gerektiği On İki Asıl halinde izah edilmiştir. Bu noktada kıyamet alametleri, ahir zaman vukuatı ve bazı amellerin sevapları hakkındaki hadis-i şeriflere yapılan itirazlara cevap verilmektedir. Ortaya konulan esaslar umumidir ve çok ehemmiyetlidir.

Bu üç merhaleyi aşan bir insan artık terakki yolculuğuna çıkmıştır.

Dördüncü Dal’da Kur'an-ı Hakîm’in “arştan ferşe, yıldızlardan sineklere, meleklerden, semeklere, seyyârâttan zerrelere kadar her şeyin Cenâb-ı Hakk’a secde ve ibadet ve hamd ve tesbih ettiklerini sarahaten haber verdiği” ifade edildikten sonra, bu tesbih ve ibadet vazifesini yerine getiren mahlukların bir tasnifi yapılmıştır. Mahlukat alemi, “melekler”, “hayvanlar”, “nebatat ve cemadat” ve “insanlar” olmak üzere dört gruba ayrılarak incelenmiştir.

Böylece insan, bu varlık âlemindeki mevkiini çok daha iyi anlamış ve Beşinci Dal’ın meyvelerini koparmaya hazır hâle gelmiş olur.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü