İnsan muamelatını yerine getiriyorsa, malumata ne gerek var? İman hakikatlerini sorgulamak ihlasa zıt olmaz mı?

Değerli Kardeşimiz;

Hikmet, fayda, sanat gibi kavramlar ihlasa zıt değil, bilakis ihlası teyit eden ihlası tamamlayan ihlasa kuvvet veren şeylerdir. Çünkü insan Allah’ı hikmet, fayda ve sanat ile tanır, bunlar olmadan Allah’ı tanıması mümkün değildir.

Marifet imanı, iman ameli, amel de ihlası tamamlar. Marifet, iman, amel ve ihlas birbirine bağlı halkalar gibidir, birisi olmadı mı diğerleri de olmaz. Marifetin en büyük yakıtı, en önemli malzemesi ise hikmet ve sanattır. Allah’ı tanımak ve sevmek, ancak hikmet ve sanatlarını okumak ile mümkündür.

Mesela, namaza takılmış hikmet ve güzellikleri düşünerek gayrete ve iştaha gelmek ihlasa aykırı, değil bilakis ihlasa kuvvet vermektir. Çünkü namazı güzel ve hikmetli kılan (yapan) Allah’tır; tıpkı güzel ve güleç yüzlü bir çiçekten Allah’ın Müzeyyin ve Cemil isimlerine intikal edip o isimler vesilesi ile Allah’a perestiş etmek gibi. Çiçeğin güzelliği Allah’ı sevememe nasıl vesile ise, namaz ve ibadetlerdeki hikmet ve faydalar da Allah’ı sevememe ve Ona perestiş etmeme vesiledir.

İnsanın kalp, ruh, vicdan, latifeler gibi sadece ihlas ile beslenen ve sadece onun ile mutmain olan duyguları olduğu gibi hikmet, fayda, sanat, zevk ve lezzet gibi değerler ile beslenen akıl, nefis, şehvet, cisim gibi duyguları da bulunuyor.

İslam sadece kalp, ruh, vicdan, latifeler gibi değerleri doyurmuyor, insanın akıl, nefis, şehvet, cisim gibi duygularını da besleyip doyuruyor. Namazın ihlası kalp, ruh, vicdan, latifeleri doyururken, namazın diğer fayda ve hikmetleri de insanın akıl, nefis, şehvet, cisim gibi duygularını doyuruyor. Dolayısı ile ikisinin aynı anda cem olması muhal değil bilakis elzemdir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü