"Sekiz nevi hayvânât-ı mübârekeyi size hazine-i rahmetinden, güya Cennetten nimet olarak indirilmiş, gönderilmiş." Bu hayvanların isimleri nedir?

Değerli Kardeşimiz;

وَاَنْزَلَ لَكُمْ مِنَ اْلاَنْعَامِ ثَمَانِيَةَ اَزْوَاجٍ demesiyle ifade ediyor ki: 'Sekiz nevi hayvânât-ı mübârekeyi size hazine-i rahmetinden, güya cennetten nimet olarak indirilmiş, gönderilmiş.' Çünkü o mübârek hayvanlar, bütün cihetleriyle, bütün beşere nimet olduğundan, saçından bedevîlere seyyar hâneler, elbiseler, etinden güzel yemekler, sütünden güzel, leziz taamlar ve derilerinden pabuçlar ve saire, hattâ gübreleri mezrûâtın erzâkı ve insanların mahrûkàtı hükmünde olup, güya o mübârek hayvanlar, tecessüm etmiş ayn-ı nimet ve rahmettirler."(1)

Müfessirler bu konu ile ilgili âyeti; “Size etlerini yemeniz için deve, sığır, koyun ve keçiden erkekli ve dişili olmak üzere sekiz çift hayvanın helâl olduğunu vahiyle bildirdi” şeklinde yorumlamışlardır. Çift kelimesinden, bir türü iki hesapladığı anlaşılıyor, bu da tür olarak dört türe tekabül ediyor ki, bu türler deve, sığır, koyun ve keçi şeklindedir.

"Âyetlerde dört çift, erkek ve dişileri olan sekiz tür hayvan nazara verilmektedir. (En'am Suresi) 143. âyette nimet olarak yaratılan hayvanlar sayılırken yük için yaratılanlar, et ve tüyünden istifade için yaratılanlar olmak üzere iki kısma ayrılmıştır. Sonra 'semâniyete ezvâc' ifadesiyle, bunlar da sekiz kısma ayrılmıştır. Zira yük taşıyanlar, ya deve ya da sığırdır. Tüyünden ve etinden istifade edilenler de ya koyun ya da keçidir. Bunlar da ya dişi olurlar ya da erkek, tamamı sekiz cinstir. Yani sekiz eştir. Bir başka ifadeyle sekiz tane hayvandır. Küçükbaş hayvan gurubunun erkekleri koç ve teke, dişileri koyun ve keçidir. Büyükbaş hayvan gurubunun erkekleri cemel ve sevr (erkek deve ve öküz), dişileri de nâka ve bakara (dişi deve ve inek)'dir."(2)

Dipnotlar:

(1) bk. Lem'alar, Yirmi Sekizinci Lem'a, Yirmi Altıncı Nükte.
(2) bk. M. Kazım Yılmaz, Türkçe Kur'an-ı Kerim Mealleri ve Bir Ayet, Yeni Ümit Dergisi, 1990.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü