Sekizinci Söz'deki temsilde neden incir ağacı örnek verilmiştir? İncir ağacı bir listedir, bir fihristedir, bir sergidir, derken ne demek isteniyor?

Değerli Kardeşimiz;

İncir, Kur'an'da ismi geçen mübarek bir ağaçtır. Üstadımız, zeytin ile birlikte incirin Kur'an'da yer almasının hikmetini izah sadedinde şunları söylemektedir:

"Cenâb-ı Hak, tîn ve zeytinle kasem vasıtasıyla azamet-i kudretini ve kemâl-i rahmetini ve büyük nimetlerini ihtar ederek, esfel-i sâfilîn tarafına giden insanın yüzünü o taraftan çevirip, şükür ve fikir ve imân ve amel-i salih ile tâ âlâ-yı illiyyîne kadar terakkiyât-ı mâneviyeye mazhar olabilmesine işaret ediyor. Nimetler içinde tîn ve zeytinin tahsisinin sebebi, o iki meyvenin çok mübarek ve nâfi olması ve hilkatlerinde de medar-ı dikkat ve nimet çok şeyler bulunmasıdır."

"Çünkü, hayat-ı içtimaiye ve ticariye ve tenviriye ve gıda-yı insaniye için zeytin en büyük bir esas teşkil ettiği gibi; incirin hilkati, zerre gibi bir çekirdekte koca incir ağacının cihazatını saklayıp derc etmek gibi bir harika mucize-i kudreti gösterdiği gibi, taamında, menfaatinde ve ekser meyvelere muhâlif olarak devamında ve daha sair menâfiindeki nimet-i İlâhiyeyi kasemle hatıra getiriyor. Buna mukabil, insanı İmân ve amel-i salihe çıkarmak ve esfel-i sâfilîne düşürmemek için bir ders veriyor."(1)

Yukarıdaki ifadelerden incir ağacının Sekizinci Söz'de yer almasının hikmetli kılan şu tespittir: "...incirin hilkati, zerre gibi bir çekirdekte koca incir ağacının cihazatını saklayıp derc etmek gibi bir hârika mu’cize-i kudreti gösterdiği gibi...”

Sekizinci Söz’de de misal verilen incir ağacı bir fihrist mahiyetini taşımaktadır.

Kur’ân-ı Kerîm'deki yeminler ile yapılan te’kidin en göze çarpan hikmeti, nazarları ve dikkatleri ilâhî sanatlar üzerine çekmektir. Allah’ın isim ve sıfatlarının sanat üstündeki mu’cizevî hârikalarını ilan ve izhar etmek için kasem ile te’yid ve te’kit yapılıyor.(2)

"Yemin olsun güneşe ve aydınlığına." (Şems, 91/1)

"Hikmet dolu Kur'ân'a yemin olsun." (Yâsin, 36/1-2)

"Yemin olsun rüzgâra." (Zâriyât, 51/1)

"Yemin olsun gönderilen meleklere." (Mürselât, 77/1)

"Yemin olsun incire ve zeytine." (Tîn, 95/1)

İncir ağacı bu hususta bir numune ve bir misal teşkil etmektedir ve Üstad Hazretleri onun şahsında bütün meyve ve sebzelere işaret etmiş oluyor. Liste ve sergi tabiri, hem incirin harika yaratılışına hem de bütün meyvelere bir numune olduğuna işaret ediyor. Bu mananın daha başka bilimsel ve ilmi izahları varsa da bunlara ulaşamadığımızdan bununla iktifa ederiz.

Dipnotlar:

(1) bk. Mektubat, Yirmi Dokuzuncu Mektup, Birinci Kısım.
(2) bk. age.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü