"Dağ gibi koca bir ağacı, tırnak gibi bir çekirdekte taşıması" nasıl anlaşılabilir?

Değerli Kardeşimiz;

Buradaki "taşıma" "kaynak ve menşe olmak" manasındadır. Yoksa bir bineğin, sırtında yük taşıması gibi değildir.

Koskoca bir incir ağacı, bütün meyveleriyle, dallarıyla, yapraklarıyla, küçücük bir çekirdeğin içinden çıkmaktadır. Bütün ihtişamıyla görünen o ağacın ilmî planı ve programı, küçücük çekirdeğinde dercedilmiştir.

Yazılması halinde ciltlerle kitap tutacak olan, ağaçla alakalı malumat, o küçücük çekirdek tarafından taşınıyor. Tıpkı bir insanın bütün tarihçe-i hayatına ait bilgilerin, bir hardal tanesi kadar küçücük olan kuvve-i hafızada muhafaza edildiği gibi.

"Zerrecikler gibi tohumlar, çekirdekler, başlarında koca ağaçları taşıyor, dağ gibi yükleri kaldırıyorlar.”(1)

"Tohum ve çekirdeklerin başında koca ağacı taşıması" ifadesi, mecazi bir ifadedir. Bu mecaz ile ifade edilmek istenen asıl mana; küçücük tohum ve çekirdek içine koca ağacın plan ve programı yerleştirilmiş ve ağaç bu plan ve program üzerine hareket ediyor, demektir. Yani o koca ağacı yapan ve idare eden, bu tohum ve çekirdek değildir. Tohum ve çekirdek sadece Allah’ın kudretine bir perdedir, bir sebeptir.

Çekirdek ve tohumun mahiyeti gayet basit ve zayıf iken, onlardan hasıl olan ağacın mahiyeti ise, gayet mükemmeldir. Böyle bir sebebin, böyle bir neticeyi yaratıp, bütün işlerini tedbir ve idare etmesi mümkün değildir. Öyle ise çekirdek ve tohum her şeye kudreti yeten bir Zat'ın memur ve hizmetkârıdır.

1) bk. Sözler, Birinci Söz.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü