"Cehennem içinde cennet mi olur?" diye Üstad Hazretlerinin Ebu Talib'in cehennemde bir nevi cennet olacağı, fikrini bazıları tenkit ediyorlar. Bu hususta ayet ya da hadis var mıdır? Üstad'ın Kur'an ve sünnetten bir istihracı mıdır? İzah eder misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Üstad'ın bu ifadelerinde, tenkit edilecek bir taraf görmüyoruz. Kendisine sorulan bir sual hakkında kendi fikrini ifade etmiştir. Üstad; “Kesinlikle böyle olacaktır, kesinlikle cennete girecektir.” demiyor ki, tenkit edilsin. Üstad; belki, "Halkedebilir, bir nevi cennete çevirebilir..." gibi ihtimalli ifadeler kullanıyor.

Sonunda da "Bu gaybî bir hâdisedir, gaybı ise ancak Allah bilir." demek suretiyle, tenkit kapısını tamamen kapatmış oluyor kanaatindeyiz. Alakalı cümlelere bakalım;

"Cehenneme gitse de yine cehennem içinde bir nevi hususi cenneti, onun hasenatına mükâfaten halk edebilir."

"Kışta bazı yerde baharı hâlk ettiği ve zindanda, uyku vasıtasıyla, bazı adamlara zindanı saraya çevirdiği gibi, hususi cehennemi, hususi bir nevi cennete çevirebilir. وَالْعِلْمُ عِنْدَ اللّٰهِ لاَ يَعْلَمُ الْغَيْبَ اِلاَّ اللّٰهُ (Mektubat, Yirmi Sekizinci Mektup, Sekinci Risale olan Sekizinci Mesele.).

Resul-i Ekrem Efendimiz (asm) şöyle buyuruyor:

"Şüphesiz kıyamet gününde cehennemliklerin azap itibariyle en hafif olanı, ayaklarının altına iki kor parçası konulan ve sıcaklığından beyni kaynayan kimsedir. O zanneder ki kendisinden daha şiddetli azap gören hiç kimse yoktur. Hâlbuki o azabı en hafif olandır." (bk. Buhari, Rikak, 51; Müslim, İman, 363-364; Tirmizi, Cehennem, 12.)

"Resulullah (asm)’ın yanında amcası Ebu Talib anıldı da:

"Kıyamet gününde şefaatimin amcama fayda vereceğini umarım. Şefaatimle amcam, topuklarına ulaşabilen ateşten bir çukura konulur da o çukurda dimağının aslı kaynar."

buyurdu. Abbas b. Abdulmuttalib (r.a.):

"Ey Allah’ın Elçisi! Amcam Ebu Talib’e herhangi bir şeyle yarar sağladın mı? Çünkü o, daima seni korur ve senin için düşmanlarına karşı öfkelenirdi."

dedi. Resulullah (asm):

“Evet, o şimdi dibi topuklarına kadar olan ateşten bir çukur içindedir. Ben olmasaydım, muhakkak cehennemin en derin çukurunda olacaktı.” buyurdu. (bk. Buhārî, Edeb, 115/231, Menâkıbu’l-Ensâr, 39/102; M üslim, Îmân, 90/357, Cenne, 12/33.)

Bu hadis azabın hafifleyebileceğine işaret ediyor.

Cehennemin yedi tabakası vardır:

1. Cehennem: 77 âyette cehennem adı geçmektedir.
2. Lezâ: Alevli ateş manasındadır. (Meâric, 70/15)
3. Saîr: Çılgın ateş denektir. (Mülk, 67/5; Hac, 22/4).
4. Sakar: Kırmızı ateş manasındadır. (Müddessir, 74/27).
5. Hâviye: Uçurumdaki kızgın ateş demektir. (Kâria, 101/9-11).
6. Hutame: Kalpleri saran ateş manasındadır. (Hümeze, 104/4).
7. Cahîm: Yanan kızgın ateş demektir. (Mâide, 5/10).

Aslında cehennemin böyle kısımlara ayrılması, zımnî olarak cehennemde de rahmetin tecelli edeceğine işaret ediyor. Çünkü ömrünü insanlığın iyiliğine adamış, ama iman etmemiş birisi ile ömrünü insanlığa zulmetmekle geçmiş ve küfrü dava etmiş birisinin aynı ateşe maruz kalması Cenab-ı Hakk’ın mutlak adaleti ve sonsuz rahmeti ile asla kabil-i te’lif değildir. Mesela, Edison lambayı bulmuş ve milyonlarca insan ondan istifade etmiştir. Elbette Allah onun mükâfatını cehennemin içinde ona gösterecektir, denilebilir.

Üstad Hazretleri hem bir müceddid hem bir müçtehid olduğu için, elbette fikirlerini ayet ve hadislerden istihraç ederek beyan etmiştir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü