"Dolap ve çıkrık hükmünde olan güneşi,.." tabiri ne manaya geliyor? Çıkrık ve dolabın güneşle alakasını kurabilir misiniz?

Değerli Kardeşimiz;

Çıkrık: Kuyudan kovayı çekmeye yarayan ve el ile çevrilen alet. İplik bükme, iplik sarma vb. işlerde kullanılan, el veya ayakla çevrilen dolap.

Burada ikinci mana esas alınmış ve bir teşbih yapılmıştır. Güneş bir çıkrık gibi çalışarak cazibe kanunuyla dünyayı döndürmekte, o cazibe ile sanki yeryüzünde yaratılacak varlıkların iplikleri hazırlanmaktadır. Bütün bitkiler ve onların devamı olarak da hayvanlar dünyanın dönmesi, gece ve gündüzün gelmesi, mevsimlerin ortaya çıkması ile yaratılmakla birlikte, bütün bu faaliyetlerin ilk hareket noktası olan cazibe kuvvesi bu varlıkların dokunmasında ehemmiyetli bir rol oynamaktadır.

Dolap: Kuyudan su çıkarıp bahçeleri sulamaya mahsus döner makine. Her çeşit döner çark, çıkrık manalarına da geliyor. Diğer bir manası da işlerin idaresi ve çekip çevrilmesidir.

Üstad Hazretlerinin Güneş'i dolap ve çıkrığa benzetmesinin sebebi, Güneş'in kendi sistemindeki yükü omuzlayan çıkrığa benzemesindendir. Güneş sistemini büyük bir silindir şeklinde düşünecek olursak, Güneş'in zatı da bu sistemin asıl yükünü çeken bir çıkrığı, yani küçük bir silindiri gibidir.

Dolap ise, bütün bu sistemin genel hâlidir. Yani Güneş sistemi dolap ise, bu dolabın en mühim ve yükünü çeken parçası da çıkrık hükmünde olan Güneş'tir.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü