Miraç hâdisesinde, Cenab-ı Hakk'ın isim ve sıfatlarının hâkimiyetini nasıl anlamamız lazımdır?

Değerli Kardeşimiz;

Allah’ın her bir isminin kâinatta ve mahlûkatta tecelli daireleri ve perdeleri vardır. Bu daire ve perdelerde bir isim hâkim ve galiptir, diğer isimler ise bu ismin gölgesinde kalırlar.

Mesela; semâ bir dairedir, geniş bir âlemdir. Bu dairede hâkim olan Allah’ın azametini ifade eden Celalî isimleridir.

Yine bir çiçekteki ince san’atlar, güzel kokular ve latif süsler; Allah’ın Latif ve Müzeyyin gibi Cemalî isimlerinin tecellisini gösterir, yani onda cemalî isimler galiptir; diğer isimler onun gölgesindedir. Burada da celal sıfatı cemalin içinde gizlidir.

Sâbit yıldızlar âleminde, öncelikle nazara çarpan Kayyum ve Müzeyyin isimleridir; Alîm ve Hakîm isimleri gibi çok esmâ da tecellî etmekle birlikte bunlar bu iki ismin zımnında kalırlar.

Levh-i mahfuzda Hafîz ismi hâkimdir.

Mesela, Basîr olan Allah, her şeyin her şeyini görür. Diğer İlâhî sıfatlar gibi Bâsâr sıfatı da muhittir, bütün eşyâyı birlikte ihata eder; hiçbir mahlûk o sıfatın dairesi dışında kalmaz. Bununla birlikte, Basîr isminin “gözler âleminde” hususî bir tecellisi vardır. Allah her şeyi görmekle birlikte, gözlere görme hassâsı vermekle ve bir kısım eşyâyı göstermekle o mahlûkuna Basîr ismiyle öyle bir tecellisi olur ki, “güyâ o isim yalnız o şeye hâstır.”

Allah’ın her bir isminin diğer isminden hem hüküm olarak hem de mânâ olarak bir farkı vardır. Bu yüzden isimlerin tecelli ettiği daire ve perdeler de buna göre farklılık arz ediyor.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü