"Tevhid", "Vahdet", "Vahdaniyet" ne demektir?

Değerli Kardeşimiz;

Tevhid: Birleme. Bir Allah'tan başka İlâh olmadığına inanma. "Lâ ilahe illallah" sözünü tekrarlama. Her yerde ve her şeyde Allah'tan başkasının te'sir ve hâkimiyeti olmadığını anlamak, bilmek ve bilerek yaşamak demektir.

Vahdaniyet: Birlik, infirad. Benzeri olmamak. Artmaktan, ayrılmaktan, eksilmekten beri ve münezzeh olmak gibi mânaları ifade eden Allah'ın bir sıfatıdır. Bu sıfatla muttasıf olana Vâhid denir ki; benzeri olmayan; tecezziden, tekessürden beri ve pak olan Zât demektir.

Allah’ın isim ve sıfatlarının iki tecelli mahalli ve mazharı vardır:

Birisi; kâinatın umumu üzerinde büyük ve azametli tecelliyatıdır. Diğeri ise; kâinatın bir cüzünde ve cüzisindeki küçük ve hususi tecelliyatıdır. Kâinatın umumunda tecelli eden o isim ve sıfatlar, çok azametli ve Kibriyalı olmasından okunması ve ihata edilmesi herkese müesser olmuyor. Onun için Allah, o kâinatın umumundaki azametli ve Kibriyalı olan tecelliyatını herkesin rahatla ve kolayla okuyabileceği seviyeye indiriyor.

İşte kâinatın umumunda azamet ve Kibriya ile tecelli eden isim ve sıfatlarına Vahidiyet denir, onun küçük bir modeli hükmünde olan cüzünde olan tecelliyatına da ehadiyet denir. Vahidiyet külli tecelliyattır, Ehadiyet ise cüzi tecelliyattır.

Bütün nebatat veya umum çiçekler vahidiyeti gösterir, küçük ve tek bir çiçek ise ehadiyeti gösterir. Vahidiyet azamet ve kibriyayı temsil eder, ehadiyet ise cemal ve şefkati temsil eder.

Vahdet: Kelime olarak birlik, yalnızlık ve teklik manalarına geliyor. Kesretin zıddıdır. Beş parmak kesreti (çokluğu) ifade eder; bunların bir araya gelmesi ve vahdete ermeleriyle bir el ortaya çıkar; elde vahdet vardır. “Yüz trilyon hücre” kesreti ifade eder. Bunlar bir insan bedeninde birlikte görev yaptıklarında kesretten vahdete varılır.

Selam ve dua ile...
Sorularla Risale Editörü